Monthly Archives: Դեկտեմբերի 2012

ՎԱՐԿԱԾՆԵՐ ՀԱՄԱՇԽԱՐՀԱՅԻՆ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ – 2012-4

Ֆրանկո Մորետի
Ականավոր գրականագետ, ազգությամբ իտալացի Ֆրանկո Մորետին այժմ դասավանդում է Սթենֆորդի համալսարանում, որտեղ հիմնել է մի կենտրոն, որ կոչված է ուսումնասիրելու բացա ռապես վեպը: Հեղինակ է հինգ գրքերի` «Նշաններ` ընտրված հրաշքների հա մար» (1983), «Բառի ճանապարհը» (1987), «Արդի էպոսը» (1995), «Եվրոպական վեպի քարտեզը» 1800-1900 (1998), «Գրաֆիկներ, քարտեզ ներ, ծառեր. գրականության պատմության վերացական մոդելներ» (2005):

ՀԱՆՈՒՆ ՈՒՂՂՈՐԴՎԱԾ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ – 2012-4

Համատեղ հետազոտությունները և պատմության ապագան

Լյուսիեն Ֆևր
19-րդ դարավերջի-20-րդ դարասկզբի պատմագիտական միտքը կանգնած էր պատմական անցյալի ու ներկայի ուսումնասիրման նոր մեթոդների ձևավորման հիմնախնդրի առջև: Ձևափոխվել էին մարդու և հանրույթի մասին այլ գիտությունների հետ պատմագիտության ունեցած փոխհարաբերությունները: Հարկ եղավ վերանայել ողջ հասկացութենական համակարգը, հին տեսությունները փոխարինել նորերով:

ՀԱՅ–ՎՐԱՑԱԿԱՆ ՍԱՀՄԱՆԱՎԵՃԸ ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐԻ ԼԵԶՎՈՎ – 2012-4

Մաս առաջին։ Միջպետական սահմանի հարցը 1918 թ. հունիս-հուլիսին

Համո Կ. Սուքիասյան
1917 թ. Փետրվարյան հեղափոխությանը հաջորդած ամիսներին, երբ Ռուսաստանում փլուզվում էր միապետական վարչակարգից ժառանգու թյուն մնացած կառավարման համակարգը, հայության շրջանում հույսեր արթնացան, որ լուծում կգտնի նաև Անդրկովկասն ազգային հիմքի վրա վերաբաժանման ենթարկելու առաջադրանքը:

ՀՅ ԴԱՇՆԱԿՑՈՒԹՅԱՆ 1918-1920 ԹԹ. ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ՎԱՎԵՐԱԳՐԵՐԸ – 2012-4

Մաս առաջին։ ՀՅԴ Արևելյան Բյուրոյի 1919 թ. հունիսօգոստոսյան նիստերի արձանագրությունները

Ավագ Ա. Հարությունյան
ՀՅԴ-ն արդեն ավելի քան 120-ամյա պատ մու թ յուն ունի, իսկ Հայաստանի առաջին Հանրապետությունը գոյություն է ունեցել շուրջ 2.5 տարի: Այս ու հանդերձ, նույնիսկ այդ կարճ ժամանակա միջոցում արձանագրված բախտորոշ իրադարձություններն իրենց անջնջելի կնիքն են դրել ինչպես Հայոց պետականության հազարամյակների պատմության, այնպես էլ ՀՅԴ-ի քաղաքականության ու գաղափարախոսության վրա:

ՆԻԿՈՂԱՅՈՍ ԱԴՈՆՑԻ ՀՐԱՊԱՐԱԿԱԽՈՍԱԿԱՆ ԺԱՌԱՆԳՈՒԹՅՈՒՆԸ – 2012-4

Ա. Հ.
Երևանում` Գալուստ Գյուլբենկյան հիմնարկության մեկենասությամբ, հրապարակվել է Նիկողայոս Ադոնցի երկերի Զ հատորը, որն ընդգրկում է ականավոր պատմաբանի հրապարակախոսական ժառանգությունը։ Հատորում զետեղված է 32 միավոր հոդված և նյութ, որոնցից 16-ը լույս է տեսնում առաջին անգամ:

ԵՐԻՏԱՍԱՐԴ ՊԱՏՄԱԲԱՆՆԵՐԻ ԳԻՏԱԿԱՆ ՆՍՏԱՇՐՋԱՆ – 2012-4

ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս Վլադիմիր Բարխուդարյանի ծննդյան 85-ամյակի առիթով

Արտակ Վ. Մաղալյան
2012 թ. սեպտեմբերի 22-ին իր 85-րդ տարին բոլորեց նշանավոր պատմաբան, գիտության հմուտ կազմակերպիչ, ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս Վլադիմիր Բախշիի Բարխուդարյանը: Առայսօր շարունակվող իր գիտակազ մակերպչական եռանդուն գործունեությամբ նա կես դարից ավելի անխզելիորեն կապված է ՀՀ ԳԱԱ Պատմության ինստիտուտի հետ: Ուստի միանգամայն օրինաչափ էր, որ 2012 թ. հոկտեմբերի 5–7-ին Կոտայքի մարզի Արզական գյուղում գտնվող ՀՀ ԳԱԱ Գիտաժողովների տանը տեղի ունեցած ՀՀ ԳԱԱ Պատմության ինստիտուտի Երիտասարդ գիտաշ խատողների խորհրդի հերթական` XXXIII գիտական նստաշրջանը նվիրվեց ակադ. Վ. Բարխուդարյանի ծննդյան 85-ամյակին:

ԱՂՎԵՐԱՆՅԱՆ ԸՆԹԵՐՑՈՒՄՆԵՐ. «ԻՐԱՎԻՃԱԿԸ ԵՎ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ՄԻՏՈՒՄՆԵՐԸ ՄԵՐՁԱՎՈՐ ԱՐԵՎԵԼՔՈՒՄ» – 2012-4

Քրիստինե Ֆ.Մելքոնյան
Սեմինարի շրջանակներում անցկացվեց երկու նիստ, որին մասնակցեցին 12 գիտաշխատողներ ՀՀ ԳԱԱ Արևելագիտության և Ռուսաստանի Ռազմավարական հետազոտությունների ինստիտուտներից: Մասնակիցներն անդրադարձան տարածաշրջանին հուզող արդիական հիմնախնդիրներին, Մերձավոր ու Միջին Արևելքում, ինչպես նաև Կովկասում տեղի ունեցող ներկա քաղաքական զարգացումներին:

«ԱԴՐԲԵՋԱՆ» ԱՇԽԱՐՀԱԳՐԱԿԱՆ ՀԱՍԿԱՑՈՒԹԱՆ ՍԱՀՄԱՆՈՒՄՆԵՐԸ – 2012-4

Օսմանյան քարտեզներում, հանրագիտարանային նշանակության հրատարակություններում և դասագրքերում

Կարեն Հ. Խանլարյան (Թեհրան)
Պատմական փաստերը վկայում են, որ 1918 թ. մայիսին ստեղծված «Ադրբեջան» անունով պետության անվանակոչման հարցում վճռական դեր են ունեցել օսմանյան Թուրքիայի իթթիհատական իշխանությունները։ Հենց նրանց թելադրանքով և անցյալում «Ալբանիա», «Շիրվան» կամ «Շերվան» կոչվող տարածքների անվանախեղմամբ` «Մուսավաթ» կուսակցությունն այս նորագոյացությունն անվանեց «Ադրբեջան»։ Իթթիհատականներն ու մուսավաթականները թերևս ձգտում էին իրավաքաղաքական պարարտ հող նախապատրաստել հետագայում Իրանի Ատրպատական նահանգը նոր պետությանը կցելու համար։

ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԼԵՌՆԱՇԽԱՐՀԻ ԷԹՆԻԿԱԿԱՆ ԱՆՎԱՆՈՒՄՆԵՐԻ ԵՎ ՏԵՂԱՆՈՒՆՆԵՐԻ ՍՏՈՒԳԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ – 2012-4

Հյուսիսարևմտյան հատվածի և սահմանամերձ գոտու քննության փորձ

Արմեն Հ. Ղարագյոզյան
Հայկական լեռնաշխարհի էթնոաշխարհագրական միջավայրի դիտարկման տեսանկյունից կարևորվում են նրա հյուսիսարևմտյան հատվածն ու սահմանամերձ գոտին, որտեղ բնակվող ցեղերի մասին արժեքավոր տեղեկություններ են հաղորդում հին հույն հեղինակները։

«ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՀԱՐՑԻ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ԼՈՒԾՄԱՆ ՄԱՍԻՆ» ԲԱՆԱՁԵՎԻ ԴԱՍԵՐԸ – 2012-4

Եվրոպական խորհրդարանի 1987 թ. հունիսի 18-ի որոշման 25-ամյակի առիթով

Արմեն Ց.Մարուքյան
Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման գործընթացում կարևոր նշանակութ յուն ունեն միջազգային պաշտոնական կազմակեր պությունների կողմից այդ հանցագործութ յանը տրված գնահատականները, որոնցից առանձնահատուկ է 1987 թ. հունիսի 18-ին Եվրախոր հըրդա րանի ընդունած` «Հայկական հարցի քաղաքական լուծ ման մասին» բանաձևը: