Author Archives: SimonVratsian

1920-ական թվականների խորհրդային գաղտնի փաստաթղթերում

Ավագ Ա. Հարությունյան
Հայտնի է, որ Հայաստանի կոմունիստական կուսակցության համար ՀՅ Դաշնակցությունը գաղափարական և քաղաքական հակառակորդ էր, ուստիև խորհրդային իշխանության տարիներին նրա դեմմղվող պայքարը կրում էր հետևողական, համակողմանի և համատարած բնույթ:

Ռազմական գործողությունները Կովկասյան ճակատում 1914 թ. Հուլիսից մինչև 1916 թ. ապրիլի 26-ը
Տետր 11։ 1916 թ. Մարտի 13-ից մինչև ապրիլի 2-ը

Ռուբեն Օ. Սահակյան
Առաջին աշխարհամարտի ավարտի 100-ամյակի կապակցությամբ՝ 2018 թ. վերջերից նախաձեռնեցինք գեներալ-լեյտենանտ Թովմաս Հովհաննեսի Նազարբեկյանի անտիպ հուշերի հայերեն թարգմանությունը, իսկ 2019 թվականի սկզբներից՝ մաս առ մաս տպագրությունը «Վէմ» հանդեսի էջերում։ Այժմ Թովմաս Նազարբեկյանի հուշերի 11-րդ տետրի հրա- պարակմամբ հիմնականում ավարտված ենք համարում այդ աշխատանքը։

Խմբ. Ե. Փամպուքեան

Արմեն Ց. Մարուքյան
2017 թ. Անթիլիասում վաստակաշատ պատմաբան Երվանդ Փամպուքյանի առաջաբանով, խմբագրությամբ և ծանոթագրություններով լույս է տեսել ՀՅԴ Պոլսի կենտրոնական կոմիտեի անդամ, ճանաչված հրապարակագիր Շավարշ Միսաքյանի1 նամակների, հոդվածների և հուշերի համահավաք ժողովածուն:

Որպես ՀՀ քաղաքական զարգացման և արդիականացման դերակատար

Մարիամ Մ. Մարգարյան, Գևորգ Մ. Ղուկասյան
Քաղաքական գիտության մեջ արդի տեղեկատվահաղորդակցական տեխնոլոգիաների զարգացման և ցանցային փոփոխությունների ու անորոշության պայմաններում վաղուց առաջ է եկել դեռևս 20-րդ դարի 50-ական թթ. մեկնարկած և այժմ էլ շարունակվող քաղաքական զարգացման և արդիականացման` լատինա-ամերիկյան, աֆրիկյան և հետ- խորհրդային փորձի համակարգման անհրաժեշտությունը: Որովհետև քաղաքական գործընթացում էթնոմշակութային առանձնահատկություններi անտեսման պատճառով գրեթե բոլոր երկրները կանգնել են քաղաքական զարգացման ճգնաժամերի առաջ: Դա բացատրվում է այն հանգամանքով, որ քաղաքական արդիականացման գործընթացում չի կարևորվել քաղաքակրթական չափումը՝ որպես ռազմավարական կառավարման հիմք։

Որպես Հայաստանի պատմական աշխարհագրության սկզբնաղբյուր 

Գեղամ Մ. Բադալյան
Տարիներ առաջ ամերիկահայ բազմավաստակ գիտնական Ավետիս Սանջյանը «Revue des ètudes Armèniennes» հանդեսի էջերում1 հրատարակեց պատմական Ծոփքի Խորձյան (Խորձեն, Խորձիւն) գավառի հռչակավոր Խլբաշի Սուրբ Կարապետ վանքի 1475 թ. թեմական կոնդակը, որը ստորագրված և կնքված է Ամենայն հայոց կաթողիկոս Արիստակես Բ-ի անունից: Այն պահվում է ԱՄՆ-ի Կալիֆորնիայի համալսարանական ավանի (campus of the University of California, UCLA) գիտահետազոտական գրադարանի Մերձավոր Արևելքի ֆոնդում, որտեղ հավաքված են դեռ 1968 թ. սպահանցի հայտնի բարերար, դոկտոր Կարո Օվեն Մինասյանի կողմից նվիրաբերված տարբեր լեզուներով հազարավոր տպագիր գրքեր, ձեռագիր մատյաններ և արխիվային վավերագրեր:

Արցախի արդի խաչքարային մշակույթն ըստ Ռոբերտ Ասկարյանի ստեղծագործությունների

Անույշ Ա. Սաֆարյան
Խաչքարը, իր բազմադարյան գոյության ընթացքում կրելով խորհրդաբանական, պատկերագրային, թեմատիկ և բովանդակային փոփոխություններ, շարունակում է մնալ հայ ազգային ինքնության կարևոր խորհրդանիշներից մեկը։

Արդի միջազգային-իրավական համակարգում

Արմինէ Հ. Տիգրանեան
Հոդվածում քննության են ենթարկվում Արցախյան երկրորդ պատերազմի ընթացքում և դրանից հետո Ադրբեջանի կողմից օկուպացված1 տարածքներում հայկական մշակութային արժեքների յուրացման, ավերման, պղծման և վանդալիզմի դեպքերը՝ գրավյալ տարածքներում մշակութային ժառանգության պաշտպանության միջազգային իրավական սկզբունքների տեսանկյունից։ Այդ նպատակով ներկայացվում են նաև մշակութային ժառանգության պաշտպանության միջազգային իրավական համակարգի ձևավորումն ու զարգացումը Հաագայի, Ժնևի, ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի և Եվրոպայի խորհրդի ընդունած մի շարք կոնվենցիոնալ դրույթների, մարդու իրավունքները պաշտպանող փաստաթղթերի, միջազգային հումանիտար իրավունքի նորմերի և օկուպացված տարածքներում մշակութային արժեքների պաշտպանության սովորութային օրենքների քննության
միջոցով։

Եվ համանման մյուս վիմագրերը

Արսեն Է. Հարությունեան
Ծածկագրությունը կամ գաղտնագրությունը խոր արմատներ ունի ինչպես հայ, այնպես էլ համաշխարհային գրավոր-մշակութային ժառանգության մեջ: «Կրիպտոգրաֆիա» (cryptography, հուն. χρυπτός — գաղտնի և γραφή — գրություն) միջազգային անունով հայտնի այս երևույթի հիմքում տարբեր իրողություններն ու անունները գաղտնի ու անեղծ պահելը, դրանք տգետ մարդկանց վայրագությունից ապահովագրելն ու սերունդներին ավանդելն էր, ինչը քրիստոնեության մեջ դրսևորվեց անհատի՝ հիշման արժանի լինելու համար անունները չեղծելու ու չյուրացնելու մտավախությամբ, քանզի «….որևէ անձնանվան գրանցում ինքնին ենթադրում է հիշվելու ակնկալիքը»:

Լուսինէ Ա. Աւետիսեան
Մի քանի հնչիւններից բաղկացած բառերի համեստ ու առաջին հայեացքից պարզունակ կերպարանքում ներդասաւորուած են ազգի կենսագրութեան ու նկարագրի հազուագիւտ արձանագրութիւններ: Այդպիսին է «աղջիկ» բառը՝ որպէս հնագոյն առասպելի խտացուցիչ: Դրա ստուգաբանութեան փորձերը անսպասելի իմաստային դաշտեր են բացում տիեզերածնական առասպելների մթին խորշերում…

Հայկ Ա. Հովհաննիսյան
Իբրև բնաբան ընտրված այս տողերը փաստում են, որ պատմական ծանրագույն ժամանակներում ապրած Զապել Եսայանն իրապես դարձել էր իր ժամանակի ճշմարիտ վավերագիրը, ժողովրդի աջակիցն ու խան- դավառողը և հենց այդպիսի կերպարով էլ ընկալվել է հայ հասարակության կողմից: