Author Archives: SimonVratsian

Մարինե Դ. Ղազարյան

Ներկա աշխարհաքաղաքական մարտահրավերները, մշակութային համընդհանրացման գործընթացները աննկատելիորեն նվազեցնում, վերացնում են «յուրայինի» և «օտարի» միջև եղած սահմանները՝ աստիճանաբար նույնատիպացնելով, այն է՝ ոչնչացնելով ազգային մշակույթը, ուստի պարտվում է նախ մշակույթը, ապա միայն՝ երկիրը։

Հրատարակութեան պատրաստութիւն,
խմբագրութիւն եւ ծանօթագրութիւններ՝ Երուանդ
Փամպուքեանի, «Վէմ» մատենաշար, թիւ 4,
Եր., «Լուսակն», 2022, 732 էջ

Հովիկ Բ. Գրիգորյան

19-րդ դարավերջի և 20-րդ դարասկզբի հայ ազատամարտի հորձանուտում ծնվել են այնպիսի բացառիկ անհատականություններ, որոնք աչքի էին ընկնում իրար հաջորդող իրադարձությունները կանխատեսելու, դրանց հնարավոր հետևանքները հաշվարկելու և բարդ իրավիճակների հաղթահարման համար ճշգրիտ որոշումներ կայացնելու ունակությամբ։

Արամ Ս. Սայիյան

1918 թ. հոկտեմբերի 30-ին Օսմանյան կայսրության պատվիրակության ղեկավար, ռազմածովային նախարար Ռաուֆ Օրբայը Լեմնոս կղզու Մուդրոսի ծովախորշում խարիսխ նետած բրիտանական «Ագամեմնոն» ռազմանավի վրա ստորագրում է անձնատվության (կապիտուլյացիայի) ակտը: Երկիրը կառավարող «Միություն և առաջադիմություն» կուսակցությունը, որի ղեկավարները դաշնակիցների կողմից պատերազմի դեռ առաջին ամիսներին հռչակվել էին պատերազմական հանցագործներ, հրաժարվում է իշխանությունից:

Հայկազ Ժ. Հովհաննիսյան

Հայ և ռուս պատմագիտության մեջ բազմիցս քննության
առարկա է դարձել Իվան Պասկևիչի և Ներսես Աշտարակեցու
հարաբերությունների հանգուցահարցը: Ավելին՝ հարցի առնչությամբ պատմագիտական գործերում Պասկևիչին է վերագրվում
վերջնական հաղթանակը, իսկ Ներսես Աշտարակեցու՝ Բեսարաբիայում թեմակալությունը ներկայացվում է որպես աքսոր:

Որպես հասարակական գիտակցության հայելի

Լիլիթ Լ. Մանասերյան

Բեմանկարչությունը թատերական արվեստի կարևորագույն
բաղադրիչներից է, քանի որ հենց տեսողական ընկալման միջոցով
է տեղի ունենում առաջին ներգործությունը հանդիսատեսի հույզերի
վրա։ Այն ընդունված է վերլուծել թատերագիտության դիրքերից`
դիտարկելով դրա համապատասխանությունը ներկայացման գեղագիտական և գաղափարական բովանդակությանը։ Սույն հոդվածում
փորձ է արվում զուգահեռներ անցկացնելու բեմանկարչության
ոճային առանձնահատկությունների և հասարակական գիտակցության մեջ տիրող միտումների միջև։

Արամ Գ. Ալեքսանյան

Փիլիսոփայության պատմաբանները 19-րդ դարը համարում են բնագիտության դար, քանի որ այդ ժամանակաշրջանի մտածողության մեջ և հետազոտություններում գրեթե բացառիկ տիրապետություն է ձեռք բերում բնագիտական մեթոդը։

Քննություն նոր լույսի ներքո

Միրանուշ Է. Կեսոյան

Պատկերավորման-արտահայտչական միջոցները խոսքն ազդեցիկ, տպավորիչ, պատկերավոր դարձնող, հարստացնող ոճական հնարանքներ են: Լեզվաբանության մեջ դրանք մեծ մասամբ քննվել են հենց այդ տեսանկյունից: Սակայն դրանք ունեն մի յուրօրինակ գործառույթ ևս, այն է՝ կարող են ծառայել ոչ բացահայտ,
թաքնված, այսինքն՝ ներակա իմաստների արտահայտմանը:

Հունարեն բնագրի համեմատությամբ

Սարգիս Ռ. Ավետյան

Այժմ լայնորեն ընդունված տեսակետի համաձայն՝ հին հայերենն ունեցել է բայական երեք եղանակ՝ սահմանական, հրամայական և ստորադասական։ Սրանցից սահմանականի և հրամայականի եղանակային կարգավիճակը որևէ առարկություն չի հարուցում։
Մինչդեռ ստորադասականի վերաբերյալ հայերենագիտության մեջ
մինչ օրս միասնականություն չկա։

Աշոտ Ն. Հայրունի

19-րդ դարի լուսավորական շարժման «Վերադարձ դեպի ժողովրդական արժեքները» նշանաբանը հայ իրականության մեջ առավել հրամայաբար էր հնչում՝ թելադրված ազգային-քաղաքական անմխիթար կացությամբ: Օտար կեղեքիչների՝ ազգային խտրականությամբ օրինականացված կամայականություններով, ֆիզիկական
բնաջնջման սպառնալիքով և նոր տնտեսական հարաբերություններով ներդրված օտարամուտ բարքերով բնորոշվող ժամանակաշրջանում ազգային ինքնաճանաչման խնդիրը հայ առաջավոր մտքի ոգորումների առանցքն էր: «Ով որ իր անցյալը չի մոռանում, ներկայի մասին նա կարող է հոգալ»,- հայտարարում էր «Կայծերի» հերոսը:

(Հովհաննես Սարկավագից մինչև Մկրտիչ Նաղաշ)

Ալա Ա․ Խառատյան

Աշխարհայացքի փոփոխության տարրերի առկայացումը գրականության մեջ վաղուց շեշտադրել է Մանուկ Աբեղյանը, սակայն
երևույթի ճիշտ ընկալմանն ու գնահատմանը և հետագայում դրա
ուսումնասիրությանը ինչ-որ տեղ խանգարել է խորհրդային համակարգի գաղափարախոսության աթեիստական կամ հակաեկեղեցական բնույթը: