Category Archives: ԳՐԱԿԱՆԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ

Գրիգոր Կ. Շաշիկյան
Հոդվածի նպատակն է դիտարկել Աղասի Այվազյանի «Օբյեկ տիվ-18» գիրքը՝ իբրև ուրիշի և սեփական տեքստերից գիտակցաբար արված բառացի կամ ոչ բառացի մեջբերումների ուշագրավ օրինակ, բացա հայտել գիրքը կազմող տեքստերի միջև ստեղծված ներքին կապերը, որոնց արդյունքում էլ տեղի է ունենում այն, ինչն անվանել ենք «ժանրի ձևափոխում»: Ուսումնասիրությունն ամբողջացնելիս աչքի առաջ ունեցել ենք ֆրանսիացի գրականագետ Ժ. Ժենետի՝ տեքստերի հարաբերությունների դասակարգման որոշ դրույթներ:

Նելլի Ա. Թադևոսյան
1910-ական թթ. սկզբին արևմտահայ գրական կյանքը նշանավորվեց հեթանոսական ժամանակների նկատմամբ գրողների ու արվեստագետների սուր հետաքրքրությամբ: Շարժման գաղափարների շուրջ համախմբվեցին Դանիել Վարուժանը, Հակոբ Սիրունին, Վահան Թեքեյանը, Լևոն Շանթը, Ահարոնը, Լևոն Էսաճանյանը, որոշ չափով և հակադրական երևութական ելագծով՝ Կոստան Զարյանը: Շարժման առաջնորդը, անշուշտ, Դանիել Վարուժանն էր, որ դեռևս 1912-ին Պոլսում հրատարակել էր «Հեթանոս երգեր» ժողովածուն: «Հեթանոսական» գրական շարժման ամ բիոններ դարձան «Նավասարդ» (1913-ի աշուն) տարեգիրքը և «Մեհյան» (1914, հունվար-հուլիս) հանդեսը:

Թադևոս Վ. Տոնոյան
Հայերենի համատեքստը, կարևորելով խոսքը, պատկառելի հիմքեր է ստեղծել խոսքը կերպարայնացնելու, խորհրդանշայնացնելու համար: 

Արսեն Մ. Գլջյան
Հակոբ Պարոնյանը ուսուցչապետերի կարիք է զգացել, ուստի հին հունական մշակույթին է դիմել՝ Գյոթեի նման գիտակցելով, որ, անշուշտ, պետք է սովորել Կ. Գոլդոնիից, Բուալոյից, Մոլիերից, Շեքսպիրից, բայց «ամե նից առաջ՝ հին հույներից», քանի որ նրանց գիտելիքներն ու փորձը մարդ կության համար ունեն չափանիշի նշանակություն: Որովհետև Հունաս տանում են դրվել արդի մարդու հոգևոր էության, պատմության ու մշա կույթի հիմքերը, մշակվել այն հասկացությունները, որոնցով մտածում է եվրոպացի մարդը:

Ռուզաննա Ռ. Ոսկանյան
«Պատ» բառով կազմված բազմաթիվ դարձվածքները՝ խուլ պատ (ամուր պատնեշ, խոչընդոտ), սառցե պատ (անջրպետ), յոթ պատի հետևում (թաքստոցում), պատին դեմ առնել (լուրջ խոչընդոտի հանդիպել) և այլն1, վկայում են հայ մարդու ենթագիտակցության և հայ հանրության կոլեկտիվ անգիտակցականի մեջ այս բառ-հասկացության խոր արմատա կալման մասին:

Արա Հ. Երնջակյան
Ուսումասիրելով մ.թ.ա. I դարի հռոմեացի պոետ Քվինտուս Հորացիուս Փլակկուսի կյանքի հիմական դրվագները, նրա արվեստն ու կենսահայացքը՝ նկատում ենք զարմանալի համընկնումեր Համլետի բարեկամ Հորացիոյի կենսահայացքի հետ։

Թոմաս Ս. Էլիոթ
Անգլո-ամերիկյան բանաստեղծ, դրամատուրգ, գրաքննադատ Թոմաս Ս. Էլիոթը (Thomas Stearns Eliot, 1888-1965) գրականության Նոբելյան դափնու արժանանալուց (1948 թ. հոկտեմբեր) մեկ ամիս անց՝ նոյեմբերի 19-ին, ԱՄՆ Կոնգրեսի գրադարանում (Վաշինգտոն) հանդես եկավ իր «Պոյից Վալերի» («From Poe to Valéry») բանախոսությամբ, բանախոսություն, որ հաջորդ 12 ամիսներին երեք հրատարակություն տեսավ:

Հայկանուշ Ա. Շարուրյան
Այսօր, երբ մարդկությունը բավականին հախուռն, ցնցող, հաճախ անկանխատեսելի իրադարձությունների ականատեսն է, Աստվածաշնչի նորովի մեկնաբանումը դառնում է պարզապես անհրաժեշտ, իսկ Փրկչի վաղուց քաջածանոթ կերպարը ձեռք է բերում նոր, հետաքրքիր ու խոր հոգեբանական, նույնիսկ հակասական իմաստ:

Աշոտ Վ. Ոսկանյան
Բանաստեղծի և իշխանության առնչությունները միշտ չէ, որ նկարագրվում են պարզ այլընտրանքային եզրերի միջոցով՝ որպես համակրանքի կամ հակակրանքի, սպասարկման կամ բռնաճնշման և կամ էլ անտարբեր զուգահեռ համակեցության հարաբերություններ: Մանավանդ, երբ խոսքը Եղիշե Չարենցի պես հախուռն հանճարի մասին է, որի ստեղծագործական երևակայության մեջ «արտաքին» հասարակական երևույթները սովորաբար բազմակողմանի ներքին կերպափոխություններ են ապրել:

Ալբերտ Ա. Մակարյան, Աստղիկ Վ. Սողոյան
Ռափայել Պատկանյանի արձակի մասին հայ գրականագիտության մեջ հնչել են զանազան, այդ թվում՝ հա կա սական կարծիքներ: Առաջիններից մեկը, որ գնահատեց նրա վիպագրությունը, Լեոն էր: Արհեստական համարելով հեղինակի վեպերի բովանդակությունը՝ նա գնա հատում է միայն դրանց փայլուն ոճն ու լեզուն, հեղինակային նկարագրությունները: