Category Archives: ԽՄԲԱԳՐԱԿԱՆ

ԿՈԳՆԻՏԻՎ ՊԱՏԵՐԱԶՄԻ ԳՈՐԾԻՔՆԵՐՆ ՈՒ ԹԻՐԱԽՆԵՐԸ – 2024-2

Որակական ռեսուրսների՝ մարդկային մտքի ու նորագույն տեխնոլոգիաների ասպարեզում իր հնարավորությունները չօգտագործելու պատճառով 2020-ին ռազմաքաղաքական պարտություն կրած, իսկ 2023-ին Արցախի հայաթափման փաստին մատների արանքով նայած Հայաստանն այսօր հայտնվել է մի նոր մարտահրավերի՝ կոգնիտիվ պատերազմի1 (cognitive warfare) առաջ։

ՀԱՅԵՐԻ ՎԱԽԵՐԸ ՉԱՓԵԼՈՒ ԺԱՄԱՆԱԿԸ – 2024-1

Հայոց պետականության անկման և թյուրքական բարբարոս ցեղերի ներխուժման արդյունքում հին աշխարհի ամենախիզախ ժողովուրդներից մեկի՝ հայերի՝ խեղճ ու հարմարվող ազգի վերածվելու պատմական իրողությունը կրկին հիշեցնում է իր գոյության մասին՝ անկախ Հայաստանում արձանագրվող մեծ ու փոքր ֆոբիաների տեսքով։ Ու քանի որ դրանից օգտվող մեր արտաքին թշնամիները նորից են ուզում չափել հայերիս վախերը, նրանց հոգեբանական հնարքները բացահայտելու և չեզոքացնելու համար պարտավոր ենք թերթել մեր ֆոբիաների պատմությունը։

ԱՆԿԱԽՈՒԹՅՈՒՆԸ ՈՐՊԵՍ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ԵՐԱՇԽԻՔ – 2023-4

2024 թվականի սահմանագծին աշխարհում գրանցվեցին այնպիսի սրընթցա զարգացումներ, որոնք Երկիր մոլորակը կարող են ներքաշել գլոբալ քաոսի մեջ՝ մեր ոխերիմ հարևաններին ընձեռելով հայոց վերջին ապաստանը՝ Հայաստանի Հանրապետությունը հոշոտելու հնարավորություն:

ՆԱՀԱՏԱԿ ԱԶԳԻ ԱՌԱՔԵԼՈՒԹՅՈՒՆԸ – 2023-3

Իրար հաջորդող ողբերգական իրադարձությունները մեզ ստիպում են կենտրոնանալ ընթացիկ խնդիրների վրա՝ անտեսելով գլոբալ քաղաքականության հիմնական թրենդի հստակեցման փաստը,
որը տարածաշրջանի կտրվածքով մեծ առաքելություն է դնում մեր տառապած ուսերին:

ՊԱՏՆԵՇ-ՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՏԵՍԼԱԿԱՆԸ – 2023-2

Ազգերի կյանքում ուղենշային նշանակություն ունեցող գաղափարները ժամանակի ընթացքում չեն անհետանում, այլ հայտնվում են պատմության պահոցներում, բայց երբ արտաքին վտանգները նորից են առարկայանում, կրկին զգացվում է դրանց կարիքը։

ԵԶԱԿԻ ԵՎ ԽԻՍՏ ԱՐԺԵՔԱՎՈՐ ԱՇԽԱՏՈՒԹՅՈՒՆ

«Լուսակն» հրատարակչությունը օրերս լույս է ընծայել վաստակաշատ պատմաբան Երվանդ Փամբուկյանի «Հ Յ ԴԱՇՆԱԿՑՈՒԹԵԱՆ ԾԱԾԿԱՆՈՒՆՆԵՐՈՒ ԲԱՌԱՐԱՆ. անձնանուններ, տեղանուններ, թուանշանային ծածկագրեր» ուշագրավ աշխատությունը, որը միաժամանակ «ՎԷՄ ՄԱՏԵՆԱՇԱՐԻ» հինգերորդ հատորն է։ Այն ներառում է ՀՅԴ հեղափոխական գործունեության առաջին քառասնամյակի ընթացքում ծածկագրված՝ անհատ գործիչների անձնանունների, նրանց գործունեության վայրերի՝ Հայաստանի ու հարակից երկրների տեղանունների, ինչպես նաեւ գաղտնի նամակագրության մեջ օգտագործվող թվանշանային ծածկագրերի աղյուսակները։ Սա մի եզակի աշխատություն է, որն իր արտաքուստ ոչ մեծ ծավալների մեջ իրականում հսկայական տեղեկատվություն է պարունակում 19–րդ դարի վերջերի ու 20–րդ դարի առաջին տասնամյակների հայ ազատամարտի ու Հայաստանի առաջին հանրապետության պատմության վերաբերյալ։ Նրա յուրաքանչյուր տողում առկա անհատ գործիչների կամ տեղանունների ծածկագրված անվանումները բացահայտելու եւ ընթերցողի դատին ներկայացվող աղյուսակները կազմելու համար հեղինակից հսկայական ջանքեր ու բազում տասնամյակներ են պահանջվել։ Հիմք ընդունելով ՀՅԴ Կենտրոնական արխիվում պահվող վավերագրերը, Երվանդ Փամբուկյանն անցել է այդ մեծ տառապանքի միջով եւ այսօր ընթերցողի սեղանին է դրել մի արժեքավոր աշխատություն, որն անկասկած ունենալու է բազում վերահրատարակություններ, որովհետեւ մեկ անհատի համար ուղղակի անհնար է ընթերցել ՀՅԴ պատմության բոլոր վավերագրերը ու բացահայտել նրանցում առկա բոլոր ծածկագրված անվանումները։

«Վէմ» համահայկական հանդեսի խմբագրակազմի եւ այս վաղուց սպասվող աշխատությունն իրենց հետագա գիտական պրպտումների համար անհրաժեշտ սեղանի գիրք համարող բոլոր պատմաբանների անունից ջերմորեն շնորհավորում ենք մեր ավագ գործընկերոջը եւ նրան ցանկանում առողջություն ու ստեղծագործական նոր նվաճումներ։ Երվանդ Փամբուկյանի այս եզակի եւ խիստ արժեքավոր գրքի մասին նախնական պատկերացում կազմելու համար ներկայացնում ենք «Մեր ծածկանունները» առաջաբանը եւ «Մեր ծածկանուններու կազմութեան մասին» ներածական խոսքը։

«Վէմ» հանդեսի խմբագրություն