Author Archives: Admin

Հովհաննես Թումանյանի դատական գործը

Ավագ Ա. Հարությունյան
1905-1907թթ. Ռուսաստանյան կայսրության ողջ տարածքում տեղի ունեցած հեղափոխական շարժումները ոչ ռուս ժողովուրդների պարագայում ուղեկցվում էին նաեւ ազգային հիմնախնդիրների առաջադրման գործընթացով: Ինչ վերաբերում է հայությանը, ապա «հեղափոխական շարժում» կոչվաը մեր դեպքում զուգորդվեց գրեթե ողջ Անդրկովկասում ընթացող հայ-թաթարական կռիվների հետ, որոնք հրահրվել էին ցարական իշխանությունների կողմից:

Մուրադ Մ. Հասրաթյան
Միջնադարյան հայ մշակույթի ստեղծած մեմորիալ կոողի այս ինքնատիպ ձեւը եզակի երեւույթ է ողջ քրիստոնյա աշխարհում: Պատահական չէ, որ Արեւմուտքում տարբեր լեզուներով հրատարակվող արվեստաբանական գրականությունում այն չի թարգմանվում, այլ ուղղակի լատիներն տառադարձությամբ գրվում է «խաչքար»՝ դրանով իսկ հաստատելով, որ խոսքը գնում է զուտ հայկական երեւույթի մասին:

Գևորգ Ս. Ստեփանյան, Արտակ Մաղալյան
ՀՀ ԳԱԱ Պատմության ինստիտուտի գիտաշխատող Արտակ Մաղալյանի այս մենագրությունը աշրադրվել է մեծաթիվ ձեռագրերի, նորահայտ արխիվային վավերագրերի, XVII-XVIII դդ. հայ հեղինակների եւ նախախորհրդային ու խորհրդային շրջանի պատմաբանների աշխատությունների հիման վրա:

Փառանձեմ Գ. Մեյթիխանյան
Յուրաքանչյուր գիտակից հայի բառապաշարում առանձնահատուկ կարեւորություն ու կշիռ ունեն եղեռն եւ ցեղասպանություն բառերը: Դրանք իրենց մեջ խտացնում են 20-րդ դարասկզբի ամենամեծ ողբերգությունը՝ օսմանյան Թուրքիայի կողմից մի ամբողջ ժողովրդի ոչնչացման հրեշավոր ծրագիրը, որին համարժեք է հրեական հա-շոան՝ հոլոքոստը:

Գևորգ Ս. Ստեփանյան
Դեռեւս խորհրդային շրջանում ադրբեջանական պատմագրությունը ադրբեջանցիների էթնոծագումնաբանության խնդիրներին վերաբերող երեք իրարամերժ վարկածներից (թյուրքական, իրանական, աղվանական) ակտիվացրեց աղվանական ուղղությամբ առաջ քաշվող հակագիտական տեսությունների քարոզչությունը՝ փորձելով իրենց նախնիները համարել երկրամասի տեղաբնիկ՝ քրիստոնյա-աղվանական ցեղերին:

Սուսաննա Գ. Հովհաննիսյան
Նոր ժամանակների հայ մշակույթի երկու խորհրդանիշերը դարձած մեծագույն արվեստագետների՝ Հովհաննես Թումանյանի ու Կոմիտասի տարեկից եւ բախտակից ընկերներ դառնալու փաստը արտացոլում էր 20-րդ դարում հայությանը բաժին ընկած ցավի ու տառապանքների մեծ խորհուրդը, որը նրանք խորապես ընկալեցին իրենց ողջ գիտակցական կյանքում եւ հանճարեղորեն արտացոլեցին սեփական ստեղծագործություններում:

Ընդունման 90-ամյակի առիթով

Արարատ Մ. Հակոբյան
Հայաստանի առաջին Հանրապետության անկախության հռչակումից հետո նորանկախ Հայոց պետականության միջազգային-իրավական կարգավիճակը հստակեցրած ամենակարեւոր փաստաթուղթը 1919թ. մայիսի 28-ի «Միացյալ Հայաստանի անկախության հայտարարման ակտն» էր:

Ծննդյան 130 և մահվան՝ 90-ամյակի առիթով

Արմեն Ս. Ասրյան
Անհնար է պատկերացնել նոր ժամանակներում Հայոց անկախ պետկաանության վերականգնման փաստը, առանց վերհիշելու եւ արժեւորելու Արամ Մանուկյանի կյանքն ու գործը: Հայոց պատմության էջերում իբրեւ «Արամ Մանուկյան» հավերժացած ազգային եւ պետական գործիչը 1879 թ. մարտի 19-ին Լեռնային Ղարաբաղի Շուշի մայրաքաղաքում ծնված Սարգիս Հովհաննիսյանն է:

Խմբագրական
Նոր ժամանակներում Հայոց պետականության ձեւավորման եւ զարգացման ողջ գործընթացի հիմնաքարը դարձած Հայաստանի առաջին Հանրապետությունը պատմական դեպքերի պատահական զուգադիպության արդյունք չէր: Ընդհակառակը, այս հրաշամանուկի ծնունդը սեփական ճակատագրի հադնեպ մեր ժողովրդի հաղթանակի վկայությունն էր:

Լևոն Ե. Լաճիկյան
Փիլիսոփայության պատմությունից ամենաշատն ինձ տպավորել է պյութագորականների՝ երկնակամարների մասին տեսությունը, որի համաձայն տարբեր ուղեծրերով շարժվող մոլորակներն իրենց թռիչքի ընթացքում գեղեցիկ մեղեդիներ են արձակում՝ տիեզերքը լցնելով աստվածային երաժշտությամբ: