Category Archives: ԱՐԽԻՎ

Ռազմական գործողությունները Կովկասյան ճակատում 1914 թ. հուլիսից մինչև 1916 թ. ապրիլի 26-ը
Տետր 9։ 1916 թ. հունվարի 27-ից մինչև փետրվարի 27-ը

Ռուբեն Օ. Սահակյան
Թովմաս Նազարբեկյանի հուշերի 9-րդ տետրում ներկայացվում են 1916 թ. հունվարի 27-ից մինչև փետրվարի 27-ը տեղի ունեցած մարտական գործողությունները, որոնք ավարտին հասցրին Կովկասյան ռազմաճակատում սկիզբ առած արմատական բեկումը:

Ռազմական գործողությունները Կովկասյան ճակատում 1914 թ. հուլիսից մինչև
1916 թ. ապրիլի 26-ը Տետր 7 և 8։ 1916 թ․ հունվարի 1-ից մինչև փետրվարի 3-ը 274

Ռուբեն Օ. Սահակյան
Թ. Նազարբեկյանի հուշերի 7-րդ և 8-րդ տետրերը ներկայացնում են 1916 թ. հունվարից մինչև փետրվարի 3-ը տեղի ունեցած մարտական գործողությունները, որոնք արմատական բեկում մտցրին Կովկասյան ճակատում ընթացող մարտերում։

Ռազմական գործողությունները Կովկասյան ճակատում 1914 թ. հուլիսից մինչև 1916 թ. ապրիլի 26-ը
Տետր 5 և 6: 1915 թ. օգոստոսի 14-ից մինչև 1915 թ. դեկտեմբերի 31-ը

Ռուբեն Օ. Սահակյան
Թ. Նազարբեկյանի հուշերի 5-րդ և 6-րդ տետրերում ներկայացվում են 1915 թ. օգոստոս-դեկտեմբեր ամիսների՝ համեմատաբար խաղաղ պայմաններում ռազմաճակատում տեղի ունեցած ոչ մեծ միջադեպերն ու բանակի մարտունակության բարձրացման նպատակով կատարված աշխատանքները։  

Ռազմական գործողությունները Կովկասյան ճակատում 1914 թ. հուլիսից մինչև 1916 թ.  ապրիլի 26-ը  Տետր 4. 1915 թ. հուլիսի 10-ից  մինչև օգոստոսի 14-ը

Ռուբեն Օ. Սահակյան
Ռուսական բանակի 1915 թ. հուլիսյան տարօրինակ նահանջը տարբեր կերպ է գնահատվել ռուս և հայ ռազմական պատմաբանների կողմից։

Կովկասյան բանակի թիկունքի պետ, հետագայում ռազմական պատմաբան գեներալ Ե. Մասլովսկու1 կարծիքով՝ 4-րդ բանակային կորպուսի հրամանատարությունը հետախուզության համար անհրաժեշտ չափով չօգտագործեց հեծելազորը, ինչի պատճառով չկարողացավ պարզել, թե հակառակորդի բանակում ինչ է կատարվում՝ չենթադրելով, որ թուրքերը կարող են զգալի ուժեր կենտրոնացնել և նախապատրաստվել հարձակման2:

Ռազմական գործողությունները Կովկասյան ճակատում 1914 թ. հուլիսից մինչև 1916 թ. ապ­րի­լի 26-ը
Տետր 3: 1915 թ. հունիսի 10-ից  մինչև հուլիս 10-ը

Ռուբեն Օ. Սահակյան
1915 թ. մայիսին Կովկասյան բանակի հրամանատարությունը որոշում է ակտիվացնել մարտական գործողությունները, որովհետև դաշնակիցներըª անգլոֆրանսիական զորքերն ու նավատորմը, 1915 թ. փետրվարից լայնածավալ ռազմարշավ էին նախաձեռնել Դարդանելի շրջանում, իսկ օսմանյան հրամանատարությունը ուժերի մեծ մասը կենտրոնացրել էր նեղուցները և մայրաքաղաքը պաշտպանելու համար:

Ռազմական գործողությունները Կովկասյան ճակատում 1914 թ. հուլիսից մինչև 1916 թ.ապրիլի 26-ը
Տետր 2։ 1915 թ. հունվարի 1-ից մինչև 1915 թ. մայիսի 12-ը

Ռուբեն Օ. Սահակյան
Գեներալ-լեյտենանտ Թովմաս Նազարբեկյանի հուշերի երկրորդ տետրում ներկայացված են 1915 թ. հունվարի 1-ից մինչև մայիսի 12-ը Ադրբեջա նական ջոկատի վարած մար տա կան գործողությունները՝ Պարսկաստան ներխուժած թուրքական զորքերի դեմ:

Ռուբեն Օ. Սահակյան
Առաջին աշխարհամարտի ավարտի 100-ամյակի կապակցությամբ ընթերցողի ուշադրությանն ենք ներկայացնում նրա կանավոր մասնակիցներից մեկի՝ հայազգի գեներալ-լեյտենանտ Ֆոմա Իվանի (Թովմաս Հովհաննեսի) Նազարբեկյանի (1855-1931) այդպես էլ անտիպ մնացած հուշերի հայերեն թարգմանությունը, որը խիստ արժեքավոր սկզբնաղբյուր է պատերազմի առաջին տարիներին Կովկասյան ճակատում ծավալված ռազմական գործողությունների եւ դրանցում հայ կամավորականների մասնակցության համակողմանի քննության համար:

Մկրտիչ Դ. Դանիելյան
19րդ դարի 70-80-ական թվկաանների հայ նարոդնիկների և ազգային նարոդնիկական կազմակերպությունների գործունեության մասին մեր կողմից հայտնաբերված փաստաթղթերի փաթեթի շարունակությունն են կազմում 1890-ին ձևվավորված ՀՅ Դաշնակցության առաջին ղեկավար մարմնի՝ Կենտոնի կամ՝ Կենտոանական Վարչության անդամ Աբրահամ Դաստակյանի հեղափոխական գործունեությանը վերաբերող նյութերը:

Մկրտիչ Դ. Դանիելյան
Ռուս հեղափոխական նարոդնիկության 1870-1880-ականների հերոսական ու զոհառատ պայքարն ըննդեմ ցարական բռնակալության՝ ժողովրդի աատագրության գործին անմնացորդ նվիրումի վառ օրինակ ու միաժամանակ՝ քաղաքական փորձի կուտակման դարբնոց էր արևելահայ երիտասարդության լավագույն ներկայացուցիչների համար:

Ռուբէն-Պատրաստեց Արամ Ս. Սայիյանը
Շեյխ Սայիդի ապստամբությունից ուղիղ մեկ տարի անց՝ 1926 թվականին, հայոց նվիրական Մասիս և Սիս լեռների շրջանում սկիզբ աած քրդական ջալալի ցեղային միության հեսեսորի ցեղի ընդվզումը կարճ ժամանակ անց վերածվեց մի հզոր ապստամբության, որին միացավ քրդերի մտավորական, հոգևոր, զինվորական և աշխարհիկ վերնախավը: