Category Archives: ՀԱՎԵԼՎԱԾ

Ծննդեան 160-ամեակի առթիվ

Սուրէն Դ. Դանիէլեան
Արեւմտահայ բանաստեղծութեան եւ գրական ուղղութիւնների ձեւաւորման ու զարգացման մեջ Պետրոս Դուրեանի դերը, յիրաւի, յեղափոխական նշանակութիւն ունի: Ուստի նախ ճշդենք ընդհանուր կարգի մի շարք առանձնայատկութիւններ, որոնք գիտական տիրոյթներում հիմնականում չեն վիճարկւում:

Պրոֆ. Բորիս Բարթ ևԿոնստանց, Գերմանիա)
Մի առիթով Ուինսթոն Չերչիլը ցեղասպանությունը բնութագրել է իբրեւ «հանցագործություն առանց անունի», իսկ 1915 թ. հայերի ջարդերը նկարագրող ականտեսներից մեկը դժվարացել է բնորոշել այն, քանզի խոսքը «մի կոտորածի մասին է, որը փոխում է կոտորածի ողջ իմաստը»:

Հատվածներ Էլիաս Կանետիի  ինքնակենսագրական եռագրությունից

Ալբերտ Ա. Մակարյան, Լիանա Ա. Սաֆարյան
20-րդ դարի հաշախարհային գրականության մեջ առանձնահատուկ է Գրականության Նովելյան մրցանակակիր Էլիաս Կանետիի (1905-1994) զբաղեցրած տեղը:

Հայ վրիժառու կերպարը «Հապաղման մի ակնթարթ» բանաստեղծության մեջ

Տիգրան Ռ. Պետրոսյան
19րդ դարավերջի եւ 20-րդ դարասկզվի թուրքական մշակությի պատմության մեջ իր առաջատար տեղն է զբաղեցնում բանսատեղծ ու մանկագիր, խմբագիր ու հրապաարակախոս, մանկավարժ Թեւֆիք Քիֆրեթը (1867-1915)

Ալբերտ Ա. Մակարյան
Թիֆլիսյան հեռավոր տարիներից այսպիսի հիացական խոսքերով է հիշել Ծերենցին ու նրա շնորհաշատ դստերը Մոսկվայում քաղցկեղից տառապող Հովհաննես Թումանյանը… իր վախճանից ընդամենը 21 օր առաջ՝ 1923-ի մարտի 2-ին:

Վկայություններ, փաստեր եւ փաստաղթղեր

Անահիտ Խ. Աստոյան
Հայտնի է, որ Մեծ եղեռնի նախօրեին Օսմանյան կայսրության արտաքին եւ ներքին առեւտրում, արդյունաբերական արտադրության մեջ եւ բանկային գործում հայերն ազդեցիկ դիրքեր էին գրավում: Այն փաստը, որ նրանք իրենց ձեռքում էին կտնրոնացրել երկրի տնտեսության կարեւոր լծակները, ապացուցվում է հայկական եւ օտարերկյա աղբյուրներով, նրանց վրա հիմնվող ուսումնասիրություններով եւ Առաջին աշխարհամարտի նախօրեին հայերի տնտեսական վիճակի մասին թուրքական պաշտոնական տվյալներով:

Համակարգային հիվանդության ախտաճանաչումները

Ատոմ Շ. Մարգարյան
Ամենեւին էլ պատահական չէ այն ափստը, որ պետական իշխանության ներկայցուցիչների կողմից իրենց լիազորոյթւոնների չարաշահման եւ դրա միջոցով անձնական եկամտի ու հարստության կուտակման երեւոյթն իր արմատներով ձգվում է հազարամյակների խորքը:

Տնտեսական գործոնը՝ Մեծ եղեռնի դրդապատճառ

Անահիտ Խ. Աստոյան
Օսմանյան կայսրությունում ողջ պաշտոնեությունը, զինված ուժերը, ոստիկանությունը եւ դատական մարմինները կազմված էին մահմեդականներից, մեծ մասամբ՝ օսմանցի թուրքերից: Իրենց վերապահելով իշխողի դերը՝ նրանք երկրի ամբողջ տնտեսական դաշտը թողել էին ոչ թուրք տարրերին: Օսմանցի թուրքերը քաղաքակրթական այն մակարդակի վրա չէին գտնվում, որպեսզի ակրողանային վարել եւ զարգացնել երկրի տնտեսությունը, ուստի ստիպված էին օգտվել իրենց գրաված երկրների բնիկ, քաղաքակիրթ ժողովուրդների փորձառությունից:

Ցարական Ոստիկանության Դեպարտամենտի  Հատուկ բաժնի 1905 թվականի թղթածրարը

Հասմիկ Ա. Համբարձումյան
Քրիստաոր Միքայելյանի կյանքի ու գործունեության վերաբերյալ ժամանակին լույս են տեսել բազմաթիվ հիշողություններ, նամակներ, իսկ վերջին տարիներին նաեւ՝ արխիվային փաստաթղթեր: Բայց ներկայացվող վավերագրերի թղթածրարը ոչ միայն լրացնում, այլեւ նկատելիորեն ընդլայնում ու թարմացնում է ՀՅ Դաշնակցության հիմնադիրներից մեկի ու ամենաճանաչված առաջնորդի մասին առկա գիտելիքներն ու պատկերացումները:

Գնդապետ Գուրգեն Նալբանդյանի գաղտնի զեկուցագիրը և կից փաստաթղթերը

Ա. Հ.
1921թ. մարտի 16-ի Մոսկվայի եւ 1921թ. հոկտեմբերի 13-ի Կարսի պայմանագրերի ստորագրումից հետո՝ ԽՍՀՄ-ի գոյության շուրջ 70 տարիների ընթացքում, խորհրդա-թուրքական (փաստորեն՝ հայ-թուրքական) սահմանի օրինականության հարցը վերածվել էր միջազգային, միջպետական եւ ազգամիջյան բարդ հիմնախնդրի: