Category Archives: ԱՐԽԻՎ

Արարատ Մ. Հակոբյան, Համո Կ. Սուքիասյան
Շուրջ մեկ դար խոսվում ու գրվում է մեծանուն բանաստեղծ Եղիշե Չարենցի հանճարեղ ստեղծագործությունների և բուռն ու անսովոր կյանքի մասին և էլի կգրվի մինչև որ լիակատար չբացահայտվեն նրա գրական դիմանկարի ու առեղծվածային մահվան բոլոր ծալքերը:

Ավագ Ա. Հարությունյան
Հայաստանի առաջին Հանրապետության խորհրդայնացումից հետո բոլշևիկյան իշխանություններն իրականացրին հայ սպաների զանգվածային և համատարած ձերբակալություններ՝ ընդհուպ բանակի գեներալական կազմը և ապա՝ նրանց աքսորեցին Ռյազանի համակենտրոնացման ճամբար:

Ռուբեն Հ. Գասպարյան, Ռուբեն Օ. Սահակյան
1899 թ. հունիսի 20-ին Այնթապում թուրքական ոստիկանության կող մից ձերբակալված և Մարաշի բանտ տեղափոխված Մար-ի հուշերի չոր րորդ մասը նրա դատավարության և թուրքական բանտում անցկաց րած տարիների նկարագրությունն է։

Վլադիմիր Ն. Ղազախեցյան
1918 թ. հունիսի 4-ին Բաթումում հաշտություն կնքելով Հայաստանի Հան րապետության հետ՝ Օսմանյան կայսրությունը աշխարհին ցույց էր տալիս, թե իբր առաջինն է վավերացրել Արևելյան Հայաստանում հայկական պետության գոյության փաստը, բայց իրականում պատրաստվում էր հաշեհար դար տեսնել նաև Անդրկովկասի հայության հետ:

Վահագն Ա. Հակոբյան
Հայկական հարցի օգտին ակտիվ քարոզչություն իրականացնելու մասին ՀՅ Դաշնակցության երկրորդ ընդհանուր ժողովի (1898 թ.) որոշումներն1 ի կատար ածելու նպատակով Եվրոպա մեկնած Քր. Միքայելյանի ջան քերով «Դրոշակի» խմբագրության շուրջը համախմբված շնորհալի երիտասարդների թվում էր ղարաբաղցի ուսանող Միքայել Հովհաննիսյանը, ով 1897-ին ավարտել էր Ժնևի համալսարանը։

Ռուբեն Հ. Գասպարյան, Ռուբեն Օ. Սահակյան
Միքայել Տեր-Մարտիրոսյանի հուշերի երրորդ մասը ներկայացնում է նրա գաղտնի գործունեությունը Հալեպում, որտեղ դաշնակցական գործիչը նախապատրաստվում էր իր երազանքի իրականացմանը՝ Կիլիկիա մուտք գործելուն:

Ավագ Ա. Հարությունյան
Կովկասի խորհրդայնացումից հետո նախկին կովկասյան (գլխավո րապես՝ այսրկովկասյան) հանրապետությունների պետական-կուսակցական ղեկավար գործիչները հիմնականում կենտրոնացել էին Փարիզում, որը լինե լով ժամանակի միջազգային հարաբերությունների վրա լուրջ ազդեցություն ունեցող տերության մայրաքաղաք, միաժամանակ համարվում էր այսպես կոչված՝ «փոքր երկրների» ճակատագրի որոշման կենտրոններից մեկը:

Ռուբեն Հ. Գասպարյանը, Ռուբեն Օ. Սահակյանը
1890-ական թթ. առաջին կեսին հայ ազգային-ազատագրական պայքարի արձանագրած անհաջողությունները և սուլթանական կառավարության հրահրած արևմտահայության կոտորածները պատճառ դարձան, որպեսզի հայ ազգային կուսակցությունները վերանայեն իրենց գործու նեության մարտավարական առաջնահերթությունները։

Հովիկ Բ. Գրիգորյան
Օսմանյան դրամատան (Բանկ Օտտոմանի) գրավման գործողությունը 1896-1898 թթ. ՀՅ Դաշնակցության կիրառած հարձակողական մարտավարության թերևս ամենանշանակալի ձեռնարկն էր, որը լայն արձագանքներ գտավ ինչպես միջազգային ասպարեզում, այնպես էլ ներազգային կյանքում:

Ռուբեն Հ. Գասպարյան,  Ռուբեն Օ. Սահակյանը
Անցել է տասնմեկ տարի, ինչ արևմտահայությունը ենթարկվեց պատ մության մեջ չտես նված աղետի. իր բնակավայրից նա հիմնովին տարա գրվեց և բնաջինջ եղավ: Մնացորդներն ու թափթփուկները միայն այս ու այն երկրում այսօր քաշ են տալիս իրենց թշվառ գոյությունը, որպես տխուր վկաներ ահավոր սարսափների և որպես անջինջ հուշեր հետնորդ սերունդների համար, թե որքան վտանգավոր է տեղական պայմանները ոտնակոխ անել և այս ու այն զորեղ պետության սին խոստումներով տարված՝ իր ապագա բախտը տնօրինել ուզել: