Category Archives: ԳՐԱԿԱՆԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ

Արսեն Մ. Գլջյան
Հակոբ Պարոնյանը ուսուցչապետերի կարիք է զգացել, ուստի հին հունական մշակույթին է դիմել՝ Գյոթեի նման գիտակցելով, որ, անշուշտ, պետք է սովորել Կ. Գոլդոնիից, Բուալոյից, Մոլիերից, Շեքսպիրից, բայց «ամե նից առաջ՝ հին հույներից», քանի որ նրանց գիտելիքներն ու փորձը մարդ կության համար ունեն չափանիշի նշանակություն: Որովհետև Հունաս տանում են դրվել արդի մարդու հոգևոր էության, պատմության ու մշա կույթի հիմքերը, մշակվել այն հասկացությունները, որոնցով մտածում է եվրոպացի մարդը:

Ռուզաննա Ռ. Ոսկանյան
«Պատ» բառով կազմված բազմաթիվ դարձվածքները՝ խուլ պատ (ամուր պատնեշ, խոչընդոտ), սառցե պատ (անջրպետ), յոթ պատի հետևում (թաքստոցում), պատին դեմ առնել (լուրջ խոչընդոտի հանդիպել) և այլն1, վկայում են հայ մարդու ենթագիտակցության և հայ հանրության կոլեկտիվ անգիտակցականի մեջ այս բառ-հասկացության խոր արմատա կալման մասին:

Արա Հ. Երնջակյան
Ուսումասիրելով մ.թ.ա. I դարի հռոմեացի պոետ Քվինտուս Հորացիուս Փլակկուսի կյանքի հիմական դրվագները, նրա արվեստն ու կենսահայացքը՝ նկատում ենք զարմանալի համընկնումեր Համլետի բարեկամ Հորացիոյի կենսահայացքի հետ։

Թոմաս Ս. Էլիոթ
Անգլո-ամերիկյան բանաստեղծ, դրամատուրգ, գրաքննադատ Թոմաս Ս. Էլիոթը (Thomas Stearns Eliot, 1888-1965) գրականության Նոբելյան դափնու արժանանալուց (1948 թ. հոկտեմբեր) մեկ ամիս անց՝ նոյեմբերի 19-ին, ԱՄՆ Կոնգրեսի գրադարանում (Վաշինգտոն) հանդես եկավ իր «Պոյից Վալերի» («From Poe to Valéry») բանախոսությամբ, բանախոսություն, որ հաջորդ 12 ամիսներին երեք հրատարակություն տեսավ:

Հայկանուշ Ա. Շարուրյան
Այսօր, երբ մարդկությունը բավականին հախուռն, ցնցող, հաճախ անկանխատեսելի իրադարձությունների ականատեսն է, Աստվածաշնչի նորովի մեկնաբանումը դառնում է պարզապես անհրաժեշտ, իսկ Փրկչի վաղուց քաջածանոթ կերպարը ձեռք է բերում նոր, հետաքրքիր ու խոր հոգեբանական, նույնիսկ հակասական իմաստ:

Աշոտ Վ. Ոսկանյան
Բանաստեղծի և իշխանության առնչությունները միշտ չէ, որ նկարագրվում են պարզ այլընտրանքային եզրերի միջոցով՝ որպես համակրանքի կամ հակակրանքի, սպասարկման կամ բռնաճնշման և կամ էլ անտարբեր զուգահեռ համակեցության հարաբերություններ: Մանավանդ, երբ խոսքը Եղիշե Չարենցի պես հախուռն հանճարի մասին է, որի ստեղծագործական երևակայության մեջ «արտաքին» հասարակական երևույթները սովորաբար բազմակողմանի ներքին կերպափոխություններ են ապրել:

Ալբերտ Ա. Մակարյան, Աստղիկ Վ. Սողոյան
Ռափայել Պատկանյանի արձակի մասին հայ գրականագիտության մեջ հնչել են զանազան, այդ թվում՝ հա կա սական կարծիքներ: Առաջիններից մեկը, որ գնահատեց նրա վիպագրությունը, Լեոն էր: Արհեստական համարելով հեղինակի վեպերի բովանդակությունը՝ նա գնա հատում է միայն դրանց փայլուն ոճն ու լեզուն, հեղինակային նկարագրությունները:

Ուլյանա Ա. Կոստանյան
1960-ական թվականների վերջն ու 1970-ականները խորհրդային գյուղական արձակի համար մի կողմից՝ նոր նվաճումների, այսպես կոչված՝ քաղաքացիության ամրագրման, մյուս կողմից՝ նաև յուրօրինակ փոր ձության տարիներ էին:

Դավիթ Վ.Պետրոսյան
Քաղաքակրթությունների պատմության փորձը հուշում է՝ ժամանակի և տարածության նոր մարտահրավերները փոխում են նախորդ քաղաքակրթության դիմագիծը, և վերջինս այլանալով շարունակում է գոյատևել նոր պայմաններում: Այսպես՝ բանական մարդը դառնում է քաղաքա կրթական միջավայրերի հեղինակ և կրում է դրանք նաև իր ներսում:

Ալա Ա. Խառատյան
Պատմության՝ վաղ անցյալի կամ ամեն պահի անցյալ դարձող ներկայի հետ պատմա-մշակութաբանական դիսկուրսը գրականության առաջատար հոգածության խնդիր է ժամանակների ու քաղաքակրթական-սոցիալական համակարգերի հոլովույթում: Գրականության տարբեր մակարդակներում զանազան ձևափոխումների ենթարկվելով՝ այն գտնում է կեր պա վորման յուր օրինակ արտահայտություններ: Հրանտ Մաթևոսյանի գրողական տեքստերում և դրանց առանձին աստիճաններում պատմամշակութային դիսկուրսը տարվում է մեկ անփո փոխ հիմքով, սակայն բազում այլացումներով: