Author Archives: Admin

Աշոտ Ն. Հայրունի
Րաֆֆու ստեղծագործական առաջին քայլերը, կարծես պատմական անհրաժեշտության թելադրանքով, զուգադիպեցին արևելահայ հասարակական կյանքում բեկումնային նշանակություն ունեցած լայն տեղաշարժերի սկզբնավորմանը: Դարերով սրբագործված նահապետական սովորույթներն ու ավանդական կենսաձևերը տնտեսական նոր հարաբերությունների պայմաններում անշրջելի նահանջ էին ապրում՝ անկարող լինելով դիմադրելու «նորի» հաղթարշավին, որը եվրոպական ազատախոհության կարգախոսներով նվաճում էր կյանքի բոլոր ոլորտները: Անցումային այս գործընթացը, որ պետականության պայմաններում կարող է վերահսկելի կամ ուղղորդելի լինել, աղետալի հետևանքներ էր խոստանում քաղաքական ինքնուրույնությունից զուրկ ժողովրդին՝ ուղեկցվելով վերջինիս գոյատևման կռվան-արժեքների կորստյամբ:

«Հյուսիս-հարավ» հակադրամիասնական հասկացությունների լույսի ներքո 

Սարգիս Գ. Պետրոսյան
Նախնադարյան մարդու միտքն առասպելաբանության ոլորտ մղած հակադրամիասնությունների երկանդամ համակարգին բնորոշ էր զույգ ընկալված իրերի և երևույթների մեջ որևէ հատկանիշի առկայության կամ բացակայության շեշտումը:

Քննական հայացք 100-ամյա հեռավորությունից

Արարատ Մ. Հակոբյան
1921 թ. մարտի 16-ի (իրականում 18-ի) Մոսկվայի պայմանագիրը գոնե արտաքուստ միջազգային իրավունքի նորմերին համապատասխանեցնելու համար նախապես նրանում ներառվել էր 15-րդ հոդվածը, որը պարտավորեցնում էր Ռուսաստանին քայլեր ձեռնարկելու, որպեսզի անդրկովկասյան հանրապետություններն իրավաբանորեն ճանաչեն այդ ստորացուցիչ փաստաթղթի պայմանները:

Նախորդ Խմբագրականում արդեն արձանագրել ենք, որ մեր անկախության 30-ամյակի1 տարում Հայաստանում ծավալվող անպտուղ ներքաղաքական դիսկուրսը հետխորհրդային պետաքաղաքական իրողությունների փլուզման վկայությունն է։

-ԹԻՎ 1 (73), ՀՈՒՆՎԱՐ-ՄԱՐՏ 2021

-ԹԻՎ 2 (74), ԱՊՐԻԼ – ՀՈՒՆԻՍ 2021

-ԹԻՎ 3 (75), ՀՈՒԼԻՍ-ՍԵՊՏԵՄԲԵՐ 2021

-ԹԻՎ 4 (76), ՀՈԿՏԵՄԲԵՐ-ԴԵԿՏԵՄԲԵՐ 2021

Հետադարձ հայացք 100-ամյա հեռավորությունից

Ավագ Ա. Հարությունյան

1919-1921 թթ. Սյունիքը գտնվում էր աշխարհաքաղաքական չարաղետ խաղերի և ներքին խլրտումների կործանարար ընթացքի մեջ, որին դիմակայելու համար նախևառաջ անհրաժեշտ եղավ համախմբում՝ կարող մարդկանց ղեկավարությամբ:

ՀՅԴ Արտասահմանի Պատասխանատու մարմնին

Խաչատուր Ռ. Ստեփանյան

«Վէմ»-ի 2021 թվականի առաջին համարում ընթերցողին էինք ներկայացրել ՀՅԴ Վրաստանի կենտրոնական կոմիտեի 1921 թ. նամակները ՀՅԴ Արտասահմանի Պատասխանատու մարմնին, իսկ սույնով հրատարակում ենք 1922 թվականի նամակները, որոնց բնօրինակները նույնպես պահվում են ՀՅԴ Կենտրոնական արխիվում (ԱՄՆ, Մասաչուսեթս, Ուոթերթաուն):

Ռազմական գործողությունները Կովկասյան ճակատում 1914 թ. հուլիսից մինչև 1916 թ. ապրիլի 26-ը
Տետր 10։ 1916 թ. փետրվարի 4-ից մինչև մարտի 14-ը

Ռուբեն Օ. Սահակյան

Թ. Նազարբեկյանի հուշերի այս տետրում ներկայացված ռազմական գործողությունների պատմության առավել կարևոր հատվածը Բիթլիսի (Բաղեշի) փետրվարի 18-ի լույս 19-ի (մարտի 2-3) գիշերային գրոհի նկարագրությունն է:

Դեռևս «Վէմ»-ի 2020 թ. թիվ 4-ում հրատարակված՝ Թովմաս Նազարբեկյանի հուշերի 9-րդ տետրում թռուցիկ անդրադարձ կար Բիթլիսի ազատագրման ռազմագործողությանը։ Սակայն ինչպես Էրզրումի ու Մուշի գործողությունների պարագայում, այս անգամ ևս իրադարձությունների ամբողջական պատկերը վերականգնելու համար Թ. Նազարբեկյանը իր հուշերի 10-րդ տետրում ավելի հանգամանորեն է անդրադարձել մեկ անգամ արդեն նկարագրված իրադարձություններին։

Գևորգ Ս. Խուդինյան

Տարեսկզբին «Վէմ Մատենաշարով» լույս է տեսել ՀՅ Դաշնակցության մարտական կազմակերպության առաջին սերնդի ամենավառ ներկայացուցիչ, ականավոր հայդուկապետ Նիկոլ Դումանի նամակներն ու գրություններն ամփոփող փաստաթղթերի ժողովածուն1, որը ՀՅԴ արխիվների լավագույն գիտակ Երվանդ Փամբուկյանի երկարամյա աղբյուրագիտական պրպտումների արգասիքն է։

Մարիամ Մ. Կարապետյան

Սոցիալական ցանցերի հսկայական դերը մեր երկրում ակնառու ու միաժամանակ խնդրահարույց դարձավ հատկապես 2020 թ. իրադարձություններից՝ համավարակից և պատերազմից հետո։ Մասնավորապես համացանցում լրատվամիջոցների և անհատ օգտատերերի կողմից կեղծ ու մանիպուլյատիվ լուրերի՝ սպառնալից չափերի հասնող տարածումը հիմք դարձավ նոր սրությամբ ընկալելու և հարցադրելու մեդիագրագիտության կարևորությունը։