Author Archives: Admin

Ինչպես և կանխատեսել էինք նախորդ Խմբագրականում, պանթյուրքիզմի նպատակների իրականացման համար 2009 թ․ հոկտեմբերի 3-ին Նախիջևանում ստեղծված Թյուրքական խորհուրդը, այսպես կոչված, «Արևելյան Թուրքեստանի» (Սինցզյան) անկախության խորհրդանշական օրը՝ 2021 թ. նոյեմբերի 12-ին, Ստամբուլում հրավիրված իր 8-րդ գագաթնաժողովի որոշմամբ վերածվեց Թյուրքական պետությունների կազմակերպության։

Արմենուհի Վ․ Ղամբարյան
Առաջին աշխարհամարտում Անտանտի երկրների հաղթանակը մեծ հույսեր ներշնչեց նորաստեղծ Հայաստանի Հանրապետությանն ու աշխարհասփյուռ հայությանը։ Հանրապետության ղեկավարներն ակնկալում էին պատերազմից հետո օգտվել լիիրավ դաշնակցի կարգավիճակից և հասնել բաղձալի արդարությանը՝ հայկական հողերի ազատագրմանն ու միացյալ և անկախ Հայաստանի ստեղծմանը։

Ժամանակակից սփյուռքագիտական տեսություններում

Հրածին Վ. Վարդանյան
Մարդկանց տեղաշարժերը աշխարհի մի կետից մյուսը և վերաբնակեցումները տեղի են ունեցել վաղնջական ժամանակներից ի վեր: Սակայն արդի տեխնոլոգիաների, փոխադրամիջոցների ընձեռած հնարավորությունների պայմաններում մեծացել են միգրացիոն հոսքերը։ Ուստիև այդ գործընթացների հետևանքով ձևավորված էթնիկ համայնքներն ընդունող երկրների հասարակական, սոցիալ-մշակութային կյանքում այս կամ այն չափով ինտեգրվելու հետ մեկտեղ ձգտում են պահպանելու իրենց էթնոազգային ինքնությունը։

1920-ական թվականների խորհրդային գաղտնի փաստաթղթերում

Ավագ Ա. Հարությունյան
Հայտնի է, որ Հայաստանի կոմունիստական կուսակցության համար ՀՅ Դաշնակցությունը գաղափարական և քաղաքական հակառակորդ էր, ուստիև խորհրդային իշխանության տարիներին նրա դեմմղվող պայքարը կրում էր հետևողական, համակողմանի և համատարած բնույթ:

Ռազմական գործողությունները Կովկասյան ճակատում 1914 թ. Հուլիսից մինչև 1916 թ. ապրիլի 26-ը
Տետր 11։ 1916 թ. Մարտի 13-ից մինչև ապրիլի 2-ը

Ռուբեն Օ. Սահակյան
Առաջին աշխարհամարտի ավարտի 100-ամյակի կապակցությամբ՝ 2018 թ. վերջերից նախաձեռնեցինք գեներալ-լեյտենանտ Թովմաս Հովհաննեսի Նազարբեկյանի անտիպ հուշերի հայերեն թարգմանությունը, իսկ 2019 թվականի սկզբներից՝ մաս առ մաս տպագրությունը «Վէմ» հանդեսի էջերում։ Այժմ Թովմաս Նազարբեկյանի հուշերի 11-րդ տետրի հրա- պարակմամբ հիմնականում ավարտված ենք համարում այդ աշխատանքը։

Խմբ. Ե. Փամպուքեան

Արմեն Ց. Մարուքյան
2017 թ. Անթիլիասում վաստակաշատ պատմաբան Երվանդ Փամպուքյանի առաջաբանով, խմբագրությամբ և ծանոթագրություններով լույս է տեսել ՀՅԴ Պոլսի կենտրոնական կոմիտեի անդամ, ճանաչված հրապարակագիր Շավարշ Միսաքյանի1 նամակների, հոդվածների և հուշերի համահավաք ժողովածուն:

Որպես ՀՀ քաղաքական զարգացման և արդիականացման դերակատար

Մարիամ Մ. Մարգարյան, Գևորգ Մ. Ղուկասյան
Քաղաքական գիտության մեջ արդի տեղեկատվահաղորդակցական տեխնոլոգիաների զարգացման և ցանցային փոփոխությունների ու անորոշության պայմաններում վաղուց առաջ է եկել դեռևս 20-րդ դարի 50-ական թթ. մեկնարկած և այժմ էլ շարունակվող քաղաքական զարգացման և արդիականացման` լատինա-ամերիկյան, աֆրիկյան և հետ- խորհրդային փորձի համակարգման անհրաժեշտությունը: Որովհետև քաղաքական գործընթացում էթնոմշակութային առանձնահատկություններi անտեսման պատճառով գրեթե բոլոր երկրները կանգնել են քաղաքական զարգացման ճգնաժամերի առաջ: Դա բացատրվում է այն հանգամանքով, որ քաղաքական արդիականացման գործընթացում չի կարևորվել քաղաքակրթական չափումը՝ որպես ռազմավարական կառավարման հիմք։

Որպես Հայաստանի պատմական աշխարհագրության սկզբնաղբյուր 

Գեղամ Մ. Բադալյան
Տարիներ առաջ ամերիկահայ բազմավաստակ գիտնական Ավետիս Սանջյանը «Revue des ètudes Armèniennes» հանդեսի էջերում1 հրատարակեց պատմական Ծոփքի Խորձյան (Խորձեն, Խորձիւն) գավառի հռչակավոր Խլբաշի Սուրբ Կարապետ վանքի 1475 թ. թեմական կոնդակը, որը ստորագրված և կնքված է Ամենայն հայոց կաթողիկոս Արիստակես Բ-ի անունից: Այն պահվում է ԱՄՆ-ի Կալիֆորնիայի համալսարանական ավանի (campus of the University of California, UCLA) գիտահետազոտական գրադարանի Մերձավոր Արևելքի ֆոնդում, որտեղ հավաքված են դեռ 1968 թ. սպահանցի հայտնի բարերար, դոկտոր Կարո Օվեն Մինասյանի կողմից նվիրաբերված տարբեր լեզուներով հազարավոր տպագիր գրքեր, ձեռագիր մատյաններ և արխիվային վավերագրեր:

Արցախի արդի խաչքարային մշակույթն ըստ Ռոբերտ Ասկարյանի ստեղծագործությունների

Անույշ Ա. Սաֆարյան
Խաչքարը, իր բազմադարյան գոյության ընթացքում կրելով խորհրդաբանական, պատկերագրային, թեմատիկ և բովանդակային փոփոխություններ, շարունակում է մնալ հայ ազգային ինքնության կարևոր խորհրդանիշներից մեկը։

Արդի միջազգային-իրավական համակարգում

Արմինէ Հ. Տիգրանեան
Հոդվածում քննության են ենթարկվում Արցախյան երկրորդ պատերազմի ընթացքում և դրանից հետո Ադրբեջանի կողմից օկուպացված1 տարածքներում հայկական մշակութային արժեքների յուրացման, ավերման, պղծման և վանդալիզմի դեպքերը՝ գրավյալ տարածքներում մշակութային ժառանգության պաշտպանության միջազգային իրավական սկզբունքների տեսանկյունից։ Այդ նպատակով ներկայացվում են նաև մշակութային ժառանգության պաշտպանության միջազգային իրավական համակարգի ձևավորումն ու զարգացումը Հաագայի, Ժնևի, ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի և Եվրոպայի խորհրդի ընդունած մի շարք կոնվենցիոնալ դրույթների, մարդու իրավունքները պաշտպանող փաստաթղթերի, միջազգային հումանիտար իրավունքի նորմերի և օկուպացված տարածքներում մշակութային արժեքների պաշտպանության սովորութային օրենքների քննության
միջոցով։