Category Archives: ՔՆՆԱՐԿՈՒՄՆԵՐ

Բաբկեն Հ. Հարությունյան
Հանճարեղ Մովես Խորենացին անմահացել է՝ սերունդների դատին ահնձնելով իր «Պատմութիւն Հայոց»-ը, որը մեզ հասած ձեռագրերում հայտնի է երեք գրքերով և ավարտվում է հեղինակի անկրկնելի «Ողբ»-ով:

Հովհաննես Գ. Խորիկյան
Սակա երկրի եւ ընդհանրապես սակերի տեղադրության ուսումնասիրոյթւոնը մասնագիտական գրականության մեջ բազմաթիվ տարակարծությունների տեղիք է տվել, եւ դա այն պարագայում, երբ հետազոտողների եզրակացությունները գրեթե ամբողջությամբ հենվում են միեւնույն աղբյուրների քննության վրա: Մինչդեռ հարցն այն է, որ խնդրո առարկայի քննությունը պետք է կատարվի Աքեմենյան Պարսկաստանի վարչական բաժանման սկզբունքի համատեքստում:

Արմեն Հ. Ղարագյոզյան
Հայ առասպելաբանության ուշագրավ կերպարներից մեկի՝ Տորք Անգեղի մասին գիտական գրականության մեջ արտահայտվել են բազմաթիվ տեսակետներ՝ հաճախ հակասական եւ իրարամերժ:

Պետական մեքենայի և տնտեսության բարեփոխման հիմնախնդիրները

Մերուժան Վ. Միքայելյան
Հայաստանի երրորդ Հանրապետությունը թեւակոխել է իր պատմության երրորդ տասնամյակը, ուստի այս օրերին հանդես են գալիս մեծ թվով հեղինակներ, որոնց հրապարակումներում փորձ է արվում ամփոփել մեր անցած դժվարին ուղին: Արդյո՞ք վերջին 20 տարիների ընթացքում գործել ենք մեր հնարավորոյթւոնների սահմաններում, որքանո՞վ էր մեր հասարակությունը ապտրաստ դիմագրավելու մինչեւ այժմ առկա եւ նոր միայն ուրվագվող մարտահրավերներին, կարո՞ղ ենք արտաքին աշխարհում լինել մրցունակ, արդյո՞ք ՀՀ պետկաան մեքենան հիմնավոր եւ արդյունավետ է կառուցված, նպատակաուղղվա՞ծ են պետության միջոցներն ու ջանքերը ժողովրդի կենսապայմանների բարելավմանը, ի՞նչ սկզբունքային բացթողումներ եւ վրիպումներ ենք թույլ տվել, որոնք հնարավոր է շտկել:

Հովհաննես Գ. Խորիկյան
Հայ եւ օտար պատմագիտության մեջ երկար ժամանակ գերիշխող է եղել այն կարծիքը, ըստ որի՝ Աքեմենյանների տիրապետության դարաշրջանում Հայաստանի տարածքը բաժանված է եղել երկու վարչական միավորների՝ 13-րդ եւ 18-րդ սատրապությունների միջեւ: Սակայն հայագիտության մեջ վերջերս առաջ քաշվեց մեկ այլ տեսակետ. մ.թ.ա. VI-IV դարերում Հայաստանը գտնվել է 13-րդ սատրապության կազմում, իսկ ահա 18-րդը իրականում եղել է Կուր գետի եւ Կովկասյան լեռների միջեւ:

Դիմիտրի Ն. Սարգսյան
Աստվածաշնչի սեմական ծագում ունեցող եբրայերեն բնագրում Նոյի տապանը հանգրվանող լեռների մասին պահպանվել է հետեւյալ ավանդությունը. «Եվ վերադառնում էին ջրերը երկրից՝ գալով եւ վերադառնալով, եւ հանգստացել էին րերը հարյուր հիսուն օրը վերջաանլիս: Եվ կանգնեց տապանը յոթերորդ ամսին, ամսվա տասնյոթերորդ օրը ‘RRT-ի լեռների վրա»:

Վահե Գ. Առաքելյան
Հայերենի ու պարսկերենի փոխազդեցությունները նախ եւ առաջ պայմանավորված են ծագումնաբանական ընդհանրություններով: Անհերքելի է նաեւ հայոց լեզվի կազմության վրա պարսկերենի միակողմանի ազդեցության փաստը, ինչը նկատելի է առաջին հերթն հայերենի ներքին կազմության՝շարադասության եւ համաձայնության մեջ, ապա նաեւ՝ իրանահայ բարբառներում (առանց նկատի ունենալու դրանց դասակարգումը):

Քննական զուգակշիռներ՝ 90-ամյա հեռավորությունից

Արարատ Մ. Հակոբյան
1921 թ. Փետրվարյան ապստամբությունը Հայոց պատմության վիճահարույց հիմնահարցերից է, որի վերաբերյալ թե՛ Հայաստանում եւ թե՛ Սփյուռքում ստեղծվել է պատմագիտական եւ հուշագրական հարուստ գրականություն, կազմվել են փաստաթղթերի ու նյութերի ժողովածուներ:

Հայրապետ Գ. Մարգարյան
Վաղ միջնադարում հայ ժողովրդի մղած ազատագրական պայքարի պատմության լիարժեք լուսաբանման տեսանկյունից հազվադեպ բարեբախտություն է, որ Վահան Մամիկոնյանի գլխավորած ապստամբության անցուդարձերն ավանդել է դեպքերի ժամանակակից եւ ստուգապատում պատմիչ Ղազար Փարպեցին: