Monthly Archives: Հունվարի 2022

Հայաստանյան արդի պատմագիտության գնահատմամբ (1991-2021 թթ.)

Լիլիթ Հր. Հովհաննիսյան
Հայկական հարցին վերաբերող միջազգային դիվանագիտական փաստաթղթերի շարքում թերևս ամենավիճելին ու գնահատման առումով ամենաբարդը միմյանց հետ տրամաբանորեն կապված 1920 թ. դեկտեմբերի 2-ի Ալեքսանդրապոլի, 1921 թ. մարտի 16-ի Մոսկվայի և հոկտեմբերի 13-ի Կարսի պայմանագրերն են։

Արմեն Ց. Մարուքյան
Ինչպես հայտնի է, «Բարեկամության և եղբայրության մասին» Մոսկվայի 1921 թ. մարտի 16-ի (18-ի) խորհրդա-թուրքական պայմանագրի 15-րդ հոդվածով Խորհրդային Ռուսաստանը պարտավորվել էր ճնշում գործադրել Խորհրդային Հայաստանի1 վրա, որպեսզի վերջինս համաձայներ ընդունել տվյալ փաստաթղթով իր տարածքներից Կարսի մարզն ու Սուրմալուի գավառը Թուրքիային, իսկ Նախիջևանը Ադրբեջանին հանձնելու դրույթները:

Նորահայտ վավերագրեր Արտաշես Մուրադյանի կյանքի ու գործունեության մասին

Արամ Ս. Սայիյան
Հայ-քրդական զինակցության փորձեր արվել են ինչպես Օսմանյան կայսրության շրջանում, այնպես էլ հանրապետական Թուրքիայի գոյության առաջին տարիներին, մասնավորապես օսմանյան շրջանում այդ զինակցության ջատագովներից էին Հրայր Դժոխքը հայերից և շեյխ Ուբեյդուլլահը քրդերից:

Սեյրան Գրիգորյան, Վահագն Դավթյանի պոեմները

Ժենյա Ա. Քալանթարյան

Գրականությունը ստեղծվում է որոշակի ժամանակում ու որոշակի միջավայրում՝ փորձելով ուղղակիորեն կամ անուղղակիորեն արձագանքել տվյալ ժամանակին հուզող հարցերին։

Ալբերտ Մակարյան, Աստղիկ Սողոյան, Հակոբ Պարոնյանը մանկագիր

Նվարդ Խ. Վարդանյան

Հայ գրականագիտությունը հարստացավ ևս մեկ արժեքավոր ուսումնասիրությամբ. վերջերս լույս տեսավ ուշագրավ մի մենագրություն՝ «Հակոբ Պարոնյանը մանկագիր» խորագրով, որը հրատարակվել է Հ. Պարոնյանի մահվան 130-րդ տարելիցի առթիվ և մի յուրահատուկ հարգանքի տուրք է հայ մեծ երգիծաբանի հիշատակին:

Ալի Էրթեմի հիշատակին

Աշոտ Ն. Հայրունի
Հայոց ցեղասպանության ճանաչման և դատապարտման համար մղվող պայքարը մեծ կորուստ կրեց. 2021 թ. դեկտեմբերի 2-ին՝ ծանր հիվանդությունից հետո, 71 տարեկան հասակում կյանքից հեռացավ Գերմանիայում բնակվող թուրք հասարակական-քաղաքական գործիչ, հրապարակախոս, մեծ մարդասեր և հայ ժողովրդի անկեղծ բարեկամ Ալի Էրթեմը։

Եվ հակաթուրքական դաշինքի ձևավորման հեռանկարները

Լիլիթ Վ. Դալլաքյան
Վերջին տարիներին Թուրքիան, փորձելով վերագտնել իրեն միջազգային ասպարեզում, ռազմական, քաղաքական և տնտեսական լծակների օգտագործմամբ ընդլայնեց իր ազդեցությունը Միջերկրական ծովի ավազանում, Մերձավոր Արևելքում ու Հարավային Կովկասում։ Սակայն նման համառ ու հետևողական ջանքերը հանգեցրին նրան, որ թուրքական առաջխաղացման ճանապարհին սկսեցին ուրվագծվել նորանոր խոչընդոտներ, որոնց կուտակումը ժամանակի ընթացքում կարող է հանգեցնել հակաթուրքական դաշինքի ձևավորմանը։

Սոսե Բ․ Պողոսյան (Նոր Ջուղա, Իրան)
Հայ միջնադարյան գրականության մեջ կան առանձնակի ուսումնասիրության կարոտ հեղինակներ, որոնց գործերը ոչ միայն լրացնում են հայ գրականության պատմության այս կամ այն շրջափուլը, այլև մեծ հետաքրքրություն են ներկայացնում ժամանակաշրջանը և տարածաշրջանի մարդկանց կյանքն ու առօրյան քողազերծելու տեսանկյունից:

Օվսաննա Պ. Քեշիշյան
Կիլիկիայում ստեղծված Աստվածաշունչ մատյանները, որոնք առանձնանում են հայկական մանրանկարչական մյուս դպրոցների ձեռագրերից իրենց շքեղությամբ, կատարման բարձր վարպետությամբ, ինչպես նաև աստվածաշնչյան պատկերագրական հարուստ համակարգով և նորամուծություններով, կարևորագույն դեր ունեն հայերեն Աստվածաշնչի գեղարվեստական հարդարանքի գործում:

Ս. Օգոստինոսի մեկնահայեցակարգում

Ռոմիկ Խ. Քոչարյան

Հերմենևտիկան (մեկնագիտություն) կյանքի է կոչվել ամենայնի որպես այդպիսին գոյության իսկությունը հայտող տեսագործնական իմաստու թյան հասկացման ու մեկնորոշման կարիքային խնդրակարգով:

Արդ՝ ամենայնի գոյության բուն կոչումն ու ըստ այդմ իսկությունը հայտորոշող իմաստի ու իմաստության խորհրդի հասկացմամբ ու մեկնորոշմամբ իմացահայտ է դառնում իր բնույթով տեսական ճշմարտությունը: