Author Archives: Admin

Սասուն Լ. Սարիբեկյան

Աղանդների աշխարհաքաղաքական ուսումնասիրության կարևորու թյունը բացատրվում է հատկապես հետևյալ իրողություններով.

– դրանք աշխարհաքաղաքական կարևոր ակտորներ են1, որոնց գործունեությունը ուղղված է ազգերի ինքնիշխանության և պետությունների անկախության դեմ,

– հետսառըպատերազմյան աշխարհում գնալով մեծանում է աղանդների ազդեցությունը աշխարհաքաղաքական գործընթացների, պետությունների ու էթնոսների մրցունակության, խոցելիության, անվտանգության ու զարգացման վրա,

– աղանդների աշխարհաքաղաքական հետազոտությունների արդյունքները կարևոր նշանակություն կարող են ունենալ աշխարհա քաղաքական կարևոր այլ ակտորներին (պետություններ, էթնոսներ, միջազգային կազմակերպություններ, գաղտնի կազմակերպություններ և այլն), ինչպես նաև աշխարհաքաղաքական տարածության ենթակարգային տա րամակարդակ միավորներին վերաբերող տեսական-մեթոդաբա նական և գործնական խնդիրների արդյունավետ ուսումնասիրության համար:

Մնացական Ա. Սաֆարյան
Վերջին տասնամյակների ընթացքում միջազգային հարաբերությունների համակարգում տեղի ունեցած նշանակալի զար գացումներից մեկը Ասիական-խաղաղօվկիանոսյան ողջ տարածաշրջանի (ԱԽՕՏ) և, հատկա պես, Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապե տու թյան տնտեսա կան և քաղաքական կշռի ու դերակատարության բարձ րացման իրողությունն է: Նշված փոփոխության ազդեցությունն այս կամ այն կերպ դրսևորվում է աշխարհի բոլոր անկյուններում, այդ թվում՝ Հարավային Կովկասում:

Աշոտ Վ. Ոսկանյան
Քսաներորդ դարի մեծագույն փիլիսոփաներից մեկը՝ Մարտին Հայդեգերը (1889 – 1976), պատկանում է այն հազվագյուտ մտածողների թվին, որոնց համար լեզուն միտքն արտահայտելու պարզ միջոց չէ, այլ ստեղծարար խառնարան, որում միտքը ծնվում է, ձևավորվում և երևակվում: Խոսքի և մտքի այդ օրգանական միասնությունը, բնականաբար, դժվար թարգմանելի է, փաստորեն՝ անթարգմանելի: Դրա համար էլ, մայրենի լեզվով ընթերցել Հայդեգերին, կնշանակի նորովի մտածել նրա միտքը՝ ենթարկվելով սեփական լեզվի օրինաչափություններին:

Նարինե Հ. Դիլբարյան
Առաքել Սյունեցին 14-րդ դարավերջի և 15-րդ դարասկզբի հայոց մշակույթի և գիտության բազմաշնորհ գործիչներից է, որը թողել է պատկառելի գրական և գիտական ժառանգություն: Նրա կենսագրության մանրամասները դեռևս բանասիրական բանավեճերի տեղիք են տալիս: Ըստ ընդունված տեսակետի՝ նա պետք է ծնված լիներ 1350 թ. և վախճանված 1425 թ., բայց Սյունեցուն նվիրված իր վերջին հետազո տության մեջ Ա. Մադոյանը վիճարկում է մահվան տարեթիվը, քանի որ գտել է ձեռագիր մի հիշատակություն, որտեղ նշում կա 1431 թ. Նորա վան քում Սյունեցու գտնվելու վերաբերյալ:

Ալա Ա. Խառատյան
Վերջերս հայ ընթեցողի դատին է ներկայացվել ռումինահայ գրող Վարուժան Ոսկանյանի «Շշուկների մատյան» վեպը, որը թեև ցեղասպանության թեմայով գրված բազմաթիվ քերթվածներից մեկն է, բայց պատումի առումով տարբերվում է բոլորից:

Արման Ս. Եղիազարյան
909-913 թթ. պատմափուլում՝ Ատրպատականի Յուսուֆ ամիրայի անընդ հատ հարձակումների ու ասպատակությունների հետևանքով փաստա ցիորեն փլուզվեց Հայոց թագավորության պետական համակարգը: Սպանվեց Հայոց թագավորը, քայքայվեցին պետական ինստիտուտները, կառավարման համակարգն ու բանակը: Փլուզվում էր այն, ինչ հիմնադրել էր Աշոտ Ա Բագրատունին: Դրան հավելվեց նաև այն իրողությունը, որ աստիճանաբար Հայաստանի քաղաքական թատերաբեմում հայտնվեցին երեք «Հայոց թագավոր»-ներ, որոնց ներկայությունը բացեց նաև պայքարի ներքին ճակատ՝ է՛լ ավելի բարդացնելով իրավիճակը:

Ռոմիկ Խ. Քոչարյան
Վիլհելմ Դիլթայը (1833-1911 թթ.) իր գիտական հետաքրքրություններով և ըստ այդմ՝ իր ստեղծագործություններում ընտրված գիտական թե մաների խնդրակարգերի ու կատարումի քննախոհական մշակումներով և իսկության բացահայտումներով ներկայանում է որպես մշակույթի պատմաբան, փիլիսոփայության պատմության մեջ «կյանքի փիլիսո փայության» ակադեմիական ուղղությունը ներկայացնող մտածող, իսկ հումանիտար գիտությունների մեթոդաբանության վերաբերյալ խորհր դա ծություն ներում նաև՝ փիլիսոփայական հերմենևտիկայի տեսաբան:

Հայոց ցեղասպանության մասին մեր հավաքական հիշողության մեջ անցած 100-ամյակում տեղի ունեցած խորքային փոփոխությունների ուսումնասիրությունը խիստ անհրաժեշտ է գլոբալացող աշխարհում նրա ճանաչման, դատապարտման և հետևանքների հաղթահարման համար։

-ԹԻՎ 4 (48), ՀՈԿՏԵՄԲԵՐ-ԴԵԿՏԵՄԲԵՐ 2014

-ԹԻՎ 3 (47), ՀՈՒԼԻՍ-ՍԵՊՏԵՄԲԵՐ 2014

-ԹԻՎ 2 (46), ԱՊՐԻԼ-ՀՈՒՆԻՍ 2014

-ԹԻՎ 1 (45), ՀՈՒՆՎԱՐ-ՄԱՐՏ 2014

Մուշեղ Իշխանի ծննդյան 100-ամյակի առիթով

Վազգեն Ա. Գաբրիելյան
Գրողի դիմանկարի գծերն ու գույնե րը ամբողջացնելու համար նրան պիտի տեսնել իր ապրած տեղի ու ժամանակի մեջ, գործի ու նվիրումի շրջանակում, ապա՝ դրանցով իսկ պայմանավորված՝ իր ստեղծագործության թեմատիկ ու բովանդակային բազմազանության և արվեստի հիմնական հատկանիշների մեկ տեղումով: Սույն շարադրանքը հայ նորագույն գրականության նշանավոր դեմքերից մեկի՝ բանաստեղծ, արձակագիր, դրամատուրգ, գրականագետ ու հրապարակագիր Մուշեղ Իշխա նի գրական դիմանկարը ներկայացնելու նպատակն ունի, առիթը նրա մեկ դարյա հոբելյանն է: