Author Archives: Admin

Բեռլինից մինչև Սևր

Սամվել Ա. Պողոսյան
Ուսումնասիրության նպատակն է վեր հանել, լուսաբանել և հասարակության ուշադրությանն արժանացնել Արևմտյան Հայաստանում հայկական ապագա ինքնավար կամ անկախ պետության տարածքային-աշխարհագրական ընդգրկման վերաբերյալ միջազգային դիվանագիտության պատկերացումների հոլովույթը Հայկական հարցի ձևավորումից մինչև Սևրի պայմանագրի ստորագրումն ընկած շուրջ 40-ամյա ժամանակահատվածում։

Մեզանում քչերը նկատեցին այն իրողությունը, որ Սևրի պայմանագրի 100-ամյակի նախօրեին Հայաստանի Տավուշի մարզի սահմանագլխին խաղարկված հուլիսյան ռազմաբախումի հետևանքով մեր տարածաշրջանը ներառվեց ռուս-թուրքական եղական նշանակության դիմակայությունների երկար շարքի մեջ, որոնք մեկ բորբոքվելու, մեկ մարելու նշաններ են ցույց տալիս Լիբիայում, Սիրիայում և այլ տարածաշրջաններում։ Ուստի, փնտրելով «ո՞վ էր մեղավոր» հարցի պատասխանը, ոմանք մոռացան պարզել, թե ւմ էր ձեռնտու տեղի ունեցածը, քանզի դրանից ակնհայտ կդառնար, որ Տավուշում իր ռազմական անկարողությունը ցուցադրած Ադրբեջանը հիմնավորապես պատանդառվեց Թուրքիայի կողմից, իսկ թուրք-ադրբեջանական զորավարժություններով ռարկայացած թուրքական սպառնալիքի հետևանքով մեզ էլ «իր թևի տակ առավ» Ռուսաստանը։ Բայց երկուսիս «վախերը ափելուց» հետո այս ռազմաքաղաքական ներկայացման զույգ ռեժիսորները այդպես էլ չեն կարողանում գտնել այն «Modus ivendi»-ն, որը նրանց անհրաժեշտ է լինելու 2021 թվականին նման գործարքների պատմական նախատի

Գևորգ Ս․ Խուդինյան
Մեր նախորդ հրապարակման մեջ («Թագավարակի գաղտնիքը» ցույց էինք տվել, որ որքան էլ փաստարկված լինեն համավարակի տարածման մեջ մեղավորներ փնտրելու փորձերը, ներկա պայմաններում նման դատողությունները մեզ շեղում են մարդկության առջև ծառացած լրջագույն պրոբլեմից՝ մարդու և բնության հարաբերությունների կարգաբերման խնդրից։ Ուստի մերժելով առողջապահական խնդիրների գլոբալիստական ու ռեգիոնալիստական մեկնաբանությունները՝ փորձել էինք համավարակի պատճառները սահմանազատել նրա հետևանքների քաղաքականացված գնահատականներից։

Ռազմական գործողությունները Կովկասյան ճակատում 1914 թ. հուլիսից մինչև
1916 թ. ապրիլի 26-ը Տետր 7 և 8։ 1916 թ․ հունվարի 1-ից մինչև փետրվարի 3-ը 274

Ռուբեն Օ. Սահակյան
Թ. Նազարբեկյանի հուշերի 7-րդ և 8-րդ տետրերը ներկայացնում են 1916 թ. հունվարից մինչև փետրվարի 3-ը տեղի ունեցած մարտական գործողությունները, որոնք արմատական բեկում մտցրին Կովկասյան ճակատում ընթացող մարտերում։

Կարոլինա Մ. Սահակյան
19-րդ դարի երկրորդ կեսն Օսմանյան կայսրության պատմության մեջ հայտնի է որպես բարեփոխումների՝ թանզիմաթի դարաշրջան՝ իր երկու շրջափուլերով՝ 1839-1856 և 1856-1876 թթ.:

Սարգիս Մ. Մկրտչեան
Ուսումնասիրութեան նպատակն է բացայայտել Իրանի ազերիների ինքնութեան հիմնական տարրերը եւ, դրանք համեմատելով համաիրանական ինքնութեան հետ, յստակեցնել այն հարցը, թէ ինչ տեղ ու դեր են ունեցել Ատրպատականն ընդհանրապէս եւ այնտեղ բնակուող ազերիները մասնաւորապէս իրանական ինքնութեան համապատկերում։

Շուշիի ջարդերի 100-ամյակի կապակցությամբ

Արմեն Ց. Մարուքյան
1918 թ. սեպտեմբերին թուրքական բանակի հետ Բաքվի հայերի կոտորածներն իրականացնելուց հետո արհեստածին Ադրբեջան պետության իշխանություններն իրենց հանցավոր քաղաքականության գլխավոր թիրախ դարձրին Ղարաբաղի հայ բնակչությանը:

Եվ նրա դերը Սիրիա-Լիբանանի հայկական համայնքների կրթական կյանքում

Էդգար Գ. Հովհաննիսյան
Կաթողիկոսանիստ Սիսը լքելուց և շուրջ մեկ տասնամյակ տևած դեգերումներից հետո՝ 1930 թվականին, Կիլիկիո կաթողիկոս Սահակ Բ-ն հաստատվում է Լիբանանի Անթիլիաս բնակավայրում2, որը դառնում է ոչ միայն հայոց եկեղեցու նվիրապետական աթոռներից՝ Մեծի Տանն Կիլիկիո կաթողիկոսության աթոռանիստը, այլև կարևոր հոգևոր-կրոնական կենտրոն սփյուռքահայության համար: Կիլիկիո կաթողիկոսության Անթիլիասում հաստատվելու գործընթացում մեծ նշանակություն ունեցավ Դպրեվանքի հիմնումը, որը կարճ ժամանակ անց դարձավ Սփյուռքի առանցքային ուսումնական հաստատություններից մեկը:

Կոմիտասի և Միհրան Թումաճանի հավաքածուներում

Հռիփսիմե Վ. Պիկիչյան
Հայկական ավանդական հարսանիքը տիեզերաստեղծ առանցքին խարսխված ծիսաշարերի և արարողությունների մի շղթա է, որի հենքի վրա են ձևավորվում ու ամբողջանում ծիսական մնացյալ օղակները՝ թագավորի և թագուհու արարումն ու պտղաբերումը, նորապսակներին տիեզերքի հովանավոր ուժերին ու համայնքին ներկայացնելը։

Մաս առաջին։ Սուրբ Հովհաննես ավետարանիչ եկեղեցին և նրա արձանագրությունները 

Մայքլ Ե. Սթոուն (Երուսաղեմ)
Խաչիկ Ա. Հարությունյան
Հայերի մշտական ներկայությունը քրիստոնեության օջախ Երուսաղեմ քաղաքում և նրա մերձակայքում ունի ավելի քան 1700-ամյա պատմություն: Այդ ներկայությունն առաջին հերթին պայմանավորված է Դ դարի սկզբին Հայաստանում քրիստոնեությունը պետական կրոն հռչակելու հանգամանքով, որին կարճ ժամանակ անց հաջորդել են հայ ուխտավորների այցելությունները Սուրբ երկրի սրբավայրեր: