Author Archives: Admin

Լիլիթ Հր. Հովհաննիսյան
1917-1920 թթ. հայոց պատմության ուսումնասիրության տեսանկյունից առաջնակարգ նշանակություն ունեն ԱՄՆ Պետական դեպարտամենտի փաստաթղթերը, որոնք լույս են սփռում Ռուսաստանից Անդրկովկասի անջատման ու տարածաշրջանի ժողովուրդների անկախության, Արևմտյան Հայաստանի ազատագրության և Հայաստանի Հանրապետությանը միավորելու, Հայաստանի Հանրապետության ու Թուրքիայի սահմանների վերաբերյալ ԱՄՆ նախագահ Վուդրո Վիլսոնիª նոյեմբերի 22-ի Իրավարար վճռի ընդունման, տարագիր հայերի հայրենադարձության կազմակերպման և այլ հիմնահարցերի վերաբերյալ ԱՄՆ-ի ու նրան դաշնակից Անտանտի պետությունների պաշտոնական դիրքորոշումների վրա: 

Արմեն. Ց. Մարուքյան
Հայաստանի Հանրապետության հռչակման պահից հայկական պետության առջև ծառացան Արևմտյան Հայաստանում և Օսմանյան կայսրության այլ տարածքներում հայ բնակչության բնաջնջման` Հայոց ցեղասպանության ծանր հետևանքները: Իրավիճակն ավելի էր բարդացել նրանով, որ օգտվելով ռուս-թուրքական ռազմաճակատից ռուսական բանակի հեռացումից` թուրքական զորքերը շարժվել էին դեպի Արևելյան Հայաստան` ձգտելով ավարտին հասցնել իրենց հայաջինջ քաղաքականությունը և վերջնականապես վերացնել համաթուրանական ծրագրերի ճանապարհին կանգնած «հայկական սեպը»:

Անցյալից՝ դեպի ապագա

Գևորգ Ս. Խուդինյան
Միացյալ Հայաստանի անկախության` 1919 թ. մայիսի 28-ի պետական ակտի ընդունման 100-ամյակի ոգեկոչումը մեզ համար ոչ միայն առանձին քաղաքական իրադարձության քննության առիթ է, այլև նրանով խորհրդանշվողª ազգի ու հայրենիքի միասնության քաղաքական կերպավորումների ու դրանց հիմքում ընկած գաղափարների բացահայտման հնարավորություն ինչպես հայոց պատմության ուսումնասիրության դիաքրոնիկ, այնպես էլ` սինքրոնիկ հարթությունների վրա։

Ռազմական գործողությունները Կովկասյան ճակատում 1914 թ. հուլիսից մինչև 1916 թ. ապ­րի­լի 26-ը
Տետր 3: 1915 թ. հունիսի 10-ից  մինչև հուլիս 10-ը

Ռուբեն Օ. Սահակյան
1915 թ. մայիսին Կովկասյան բանակի հրամանատարությունը որոշում է ակտիվացնել մարտական գործողությունները, որովհետև դաշնակիցներըª անգլոֆրանսիական զորքերն ու նավատորմը, 1915 թ. փետրվարից լայնածավալ ռազմարշավ էին նախաձեռնել Դարդանելի շրջանում, իսկ օսմանյան հրամանատարությունը ուժերի մեծ մասը կենտրոնացրել էր նեղուցները և մայրաքաղաքը պաշտպանելու համար:

Լիլիթ Հր. Հովհաննիսյան
Օրերս լույս է տեսել Հայոց ցեղասպանության պատմության և Հայոց պահանջատիրության հարցերով հետաքրքրվողների, ուսանողների և ընթերցողների լայն շրջանակի համար նախատեսված «Ցեղասպանության հետևանքով հայ ժողովրդի կորուստները և հատուցման կառուցակարգերի մեթոդաբանական հիմքերը» («Տիր» հրատարակչություն, 2019, 608 էջ) ծավալուն ուսումնասիրությունը:

Վահագն Դադրյանի պայծառ հիշատակին

Սուրեն Ա. Մանուկյան
Վահագն Դադրյանն այն գիտնականներից էր, ով արդեն իր երկրային կյանքի ընթացքում դասական էր դարձել: Մեզանից շատերը նրա աշխատանքներից տպավորված՝ ներգրավվեցին ցեղասպանագիտության ոլորտ, նրա մոտեցումները ամբողջ մի գիտաճյուղ ստեղծեցին, և նույնիսկ նրանք, ովքեր չէին կիսում Դադրյանի տեսական հիմնադրույթները, ընդունում էին նրա մեծությունը: Իսկ թուրքական ժխտողականության համար Վահագն Դադրյանը դարձել էր թիվ մեկ հակառակորդը:

Արթուր Ա. Հովհաննիսյան
20-րդ դարի հայ անվանի արվեստագետ Խորեն Տեր-Հարությանի ստեղծագործական ուղին սկզբնավորվել է Ջամայկա կղզում, զարգացում է ապրել Անգլիայում և Իտալիայում բնակություն հաստատելու տարիներին: Ավելի ուշ Խորեն Տեր-Հարությանը ստեղծագործել է նաև Հայաստանում, որտեղ առաջին անգամ կիրառել է վարդագույն տուֆը:

Սերգեյ Ա. Աղաջանյան
Հովհ. Թումանյանն իր հայ լինելը գիտակցող մարդու ողջ կյանքի ուղեկիցն է, բայց ոչ միայն նրա համար, որ գրել է մեծից-փոքր բոլորին վերաբերող թեմաներով: Այլ առաջին հերթին մարդկային իր էությունից գրականություն բերած այն բացառիկ որակների շնորհիվ, որոնց բուժիչ-վերակենդանացնող կարիքն ունի ինքն իրենից ու աշխարհից խռոված, ամենքից և ամեն ինչից դժգոհ հայ մարդը: Թումանյանը կարողացել է նույնիսկ ամենաճղճիմ առօրեականության շուրջ զրուցել տիեզերական բարձունքներին բնորոշ իմաստնությամբ՝ այդպես կյանքն իմաստավորող լույս արարելով անգամ իր տառապանքից:

Սեյրան Ա. Զաքարյան
Հումանիտար և հասարակական գիտությունների զարգացման ընթացքում ստեղծվում են տարբեր կարգի հայեցակարգեր, տեսություններ և հետազոտական-մեթոդաբանական հարացույցեր, որոնք, լինելով տվյալ ժամանակահատվածի գիտական որոշակի մտայնության մարմնացումներ, հետագայում թեև մասամբ կամ ամբողջությամբ հերքվում են, այնուհանդերձ ինչ-ինչ պատճառներով երբեմն շարունակում են իրենց գոյությունը: Այդպիսի հետազոտական-մեթոդաբանական մի հարացույց է այն տեսակետը, որ միջնադարյան հայ փիլիսոփայության մեջ ձևավորվել ու զարգացել է նոմինալիստական ուղղություն:

Մերի Վ. Հովհաննիսյան
Վահան Տերյանի խոսքարվեստի ուսումնասիրությունը սերտորեն առնչվում է իր ապրած ժամանակաշրջանի համաժողովրդական լեզվի և գեղարվեստական գրականության լեզվի օրինաչափություններին, անդրադառնում դրանց հիմնական առանձնահատկություններին, զարգացման ուղիներին և հեռանկարներին: