Author Archives: Admin

Մաս չորրորդ։ ՀՅԴ կապերն ու հարաբերությունները Ռուսաստանի հեղափոխական կուսակցությունների հետ Ռուսական առաջին հեղափոխության տարիներին (1905-1907 թթ.)

Գևորգ Ս. Խուդինյան

1904 թ. հունվարի 27-ին (փետրվարի 8-ին) Ճապոնիայի դեմ սկսված պատերազմում իրար հաջորդած ձախողումներն արդեն տարեվերջին ցարական ինքնակալությանը կանգներին ստորացուցիչ պարտության հեռանկարի առջև: Ուստի դրանից հետո Ռուսաստանում խորացող քաղաքական, տնտեսական ու ընկերային հակասությունները չէին կարող հաղթահարվել սովորական բարփոխումներով:

Սամվել Ա. Պողոսյան

Հայ քաղաքական, իրավական և փիլիսոփայական մտքի կարևոր հուշարձաններից է «Գիրք անուանեալ Որոգայթ փառաց» աշխատությունը, որը հրատարակվել է 18-րդ դարի վերջին Հնդկաստանի Մադրաս քաղաքում:

Պատմական ողբերգություն և ահազանգ Հայաստանի Հանրապետության համար

Օտտո Յոհ. Լուխտերհանդտ (Համբուրգ, Գերմանիա)

Շրջանցելով միջազգային իրավունքով ամրագրված ուժի կիրառման արգելքը՝ Ադրբեջանի զինված ուժերը ՄԱԿ-ի Գլխավորասամբլեայի 78-րդ նստաշրջանի ընթացքում (2023 թ. սեպտեմբերի 19-20) ոչնչացրին Արցախի Հանրապետությունը:

2024 թվականի սահմանագծին աշխարհում գրանցվեցին այնպիսի սրընթցա զարգացումներ, որոնք Երկիր մոլորակը կարող են ներքաշել գլոբալ քաոսի մեջ՝ մեր ոխերիմ հարևաններին ընձեռելով հայոց վերջին ապաստանը՝ Հայաստանի Հանրապետությունը հոշոտելու հնարավորություն:

Զինա Ա. Ավետիսյան

Գողթան գավառից սերած և 17-րդ դարի վերջին Ամստերդամում հաստատված Վանանդեցիների ընտանիքին էր վերապահված հայկական տպագրությունը և հայկական ինքնությունը նոր մակարդակի բարձրացնելու կարևոր դերը, քանզի Վանանդեցիներն իրենց բազմամյա անխոնջ գործունեությամբ նոր էջ բացեցին հայկական տպագրության պատմության մեջ՝ բարձր վարպետության հասցնելով նաև հայկական տպագրական արվեստը։

Կնիքների քննությամբ և Նախեդուռ գյուղի առնչությամբ

Սիրանուշ Մ. Ֆահրադյան

Ներկա հրապարակման մեջ ներկայացվող Ամենայն հայոց կաթողիկոս Հակոբ Ջուղայեցու (1655-1680) մագաղթյա կալվածագիրը, որը պահվում է Մաշտոցյան Մատենադարանի (ՄՄ) արխիվի բաժնի«Կաթողիկոսական դիվան» (ԿԴ) ֆոնդում, հետաքրքիր է ինչպես Սբ. Էջմիածնի հողային-կալվածական տիրույթները Արևելյան Վրաստանում ընդարձակելու նպատակով Հակոբ Ջուղայեցու ծավալած գործունեության քննությամբ, այնպես էլ իբրև եկեղեցական պատմաիրավական փաստաթուղթ՝ իր բազմաթիվ կնքադրոշմներով, որոնք ընդգծում են հարցի կարևորությունը:

1885 թ. փետրվարին հայկական դպրոցների փակման կապակցությամբ

Գոհար Գ. Ավագյան

Անդրկովկասին տիրելուց հետո հիմնելով պետական ուսումնական հաստատություններ՝ ցարական կառավարությունը նպատակ ուներ բարձրացնելու ռուսաց լեզվի դերը տարածաշրջանում՝ նպաստելով նրա տարածմանը, ռուսական գահի հանդեպ սերմանելով հպատակության ու հավատարմության զգացումներ և նախապատրաստելով որոշակի մասնագիտական որակավորում ունեցող անձանց վարչական պաշտոններ վարելու համար:

Ալեքսանդր Խատիսյան. անտիպ գործեր, նամակներ, նյութեր և փաստաթղթեր, աշխ.՝ Վլադիմիր Հարությունյանի

Արարատ Մ. Հակոբյան

Պատմության մեջ նշանակալի հետք թողած անհատ գործիչների ստեղծած հարուստ ժառանգության գիտական ուսումնասիրությունը, արժևորումն ու հրապարակումը պատմագիտական հետազոտության իրականացման պարտադիր պայմանն է: Այդ տեսանկյունից դրվատանքի արժանի գործ է կատարել մաթեմատիկոս, գիտությունների դոկտոր Վլադիմիր Հարությունյանը:

Համլետ Կ. Դավթյան

Դավիթ անունը ոչ այնքան առասպելական է (Աստվածաշունչ, էպոս), որքան առեղծվածային: Իրականում մենք չգիտենք ո՛չ նրա իմաստը, ո՛չ էլ ճիշտ ստուգաբանությունը: Տարածված է այն տեսակետը` իբր մեր Դավիթ-ը հրեական Դավիդ անվան փոքր-ինչ հնչյունափոխված ձևն է, որը թարգմանաբար նշանակում է «սիրելի, սիրեցյալ»:

Սարգիս Գ. Պետրոսյան (Գյումրի)

Որքան էլ ուսումնասիրվել են Հայկ Նահապետի վիպական կերպարը և պատմական Հայկի վերաբերյալ եղած տեղեկությունները, այդուհանդերձ բացեր դեռևս կան։ Շատ հետազոտողներ անտեսել են Ասորիքի Էբլա քաղաք-պետության (մ.թ.ա. III հազ. երրորդ քռորդ) սեպագիր՝ հիմնականում տնտեսական-գործարքային բնույթի կարճ արձանագրությունները։ Այնինչ դրանք վերաբերում են ոչ միայն Հայկ աստծուն և պատմական Հայկին, այլև հայ ժողովրդի կազմավորման օրրան Արմի երկրին և նրա երկու տոհմապետերին