Author Archives: Admin

Արմինե Մ. Մելքոնյան
Հայ միջնադարյան մատենագրության ամենախորհրդավոր և հետաքրքրական կերպարներից մեկի` Ալեքսանդրյան նորպլատոնական դպրոցի ներկայացուցիչ Դավիթ Անհաղթի ապրած ժամանակի, անձնավորության և գրական ժառանգության հարցի շուրջ դեռևս չկա միասնական տեսակետ:

Պետրոս Հ. Դեմիրճյան
Տիրան Չրաքյանը (Ինտրա) հայ գրականության ամենաինքնատիպ, միևնույն ժամանակ ամենաառեղծվածային դեմքերից մեկն է, ում կյանքն ու ստեղծագործությունը արժանացել են հակասական, նույնիսկ ծայրահեղ գնահատականների: Հատկապես նրա «Ներաշխարհ» խոհա իմաստասիրական երկն ու քերթվածների «Նոճաստան» ժողովածուն բարձր են գնահատել այնպիսի գրական մեծություններ, ինչպիսիք են Վահան Թեքեյանը, Արշակ Չոպանյանը և այլք, բայց քիչ չեն եղել նաև Ինտրային քարկոծողներն ու մերժողները: Նույնիսկ լրջմիտ քննադատողներից ոմանք գրողին հաճախ մեղադրել են ազգային խնդիրներին անհաղորդ լինելու, վերացական ու կեղծ արժեքներ դավանելու մեջ: Մինչդեռ ամբողջական ծանոթությունը Ինտրայի բազմաբնույթ գրական գործերին ոչ միայն հերքում է այդ տեսակետը, այլև հնարավորություն է տալիս վեր հանելու գրողի ստեղծագործական մտածողության ազգային հենքը:

Արամ Ս. Թոփչյան
Վերածննդի դարաշրջանին բնորոշ իրողություն էր հա սարակա կան կյանքում ու մշակույթում անտիկ և քրիստոնեական գաղափարների, պատկերացումն երի ու արժեքների համատեղ առկայությունը, ավելի ճիշտ՝ հակադրամիասնությունը: 

Հայկական դարձերես

Համլետ Կ. Դավթյան
Հայագիտության մեջ իր հաստատուն տեղն ունի այն պատմական ճշմարտությունը, որ քրիստոնեությունը Վիրք մուտք է գործել Մեծ Հայքի ճանապարհով1: Հայ և Վրաց սկզբնական եկեղեցիների ծագումն աբանական նույնությունը մինչև XX դարի 20-ականներն անվերապահորեն ընդունված էր նաև վրաց գիտնականների կողմից:

Խ. Աբովեանի ռոմանտիզմի եւ 19-րդ դարի գրական շարժումների հետագծով

Սուրէն Դ. Դանիէլեան
Հայ նոր և նորագոյն գրականութիւնն ունի մեկնութեան իր յայտնի շրջանները, որոնք ներկայացնում են գեղարուեստական մտածողութեան և գրական շարժումների ներհակ, հակասական, յաճախ նաև խճճուած իմացական անցումներ ու զարգացման նոր փուլեր:

Յուրաքանչյուր սերունդ նախապատրաստում է իրեն բնորոշ հերսների ծնունդը և գիտակցում ու արժեւորում է նրանց գործողությունների այն հանրագումարը, որոնք դիտվում են իբրեւ հերոսության եւ հերոսականության դրսեւորումներ:

Մահվան 90-ամյակի առիթով

Թադևոս Ա. Խաչատրյան
Թումանյանի` գրական որևէ ուղղության պատկանելության խնդիրն անցել է մեր գրականագիտության գրեթե բոլոր փուլե րով` այդպես էլ կոնկրետ լուծում չստանալով: Նրան մերթ ռո ման տիկ են համարել, մերթ` ռեալիստ, երբեմն անգամ` սիմվո լիստ: Սակայն բոլոր դեպքերում էլ Թումանյանի ռեալիստ կամ ռոմանտիկ լինելու մասին գնա հատա կան ները մեծ մասամբ կամայա կան են եղել, որով հետև ոչ մի հիմն ավոր փաստարկ չի բերվել հօգուտ մեթոդներից որևէ մեկի:

Մաս երրորդ: ՀՅԴ 9-րդ Ընդհանուր ժողովում ընտրված Դատական նախաքննիչ հանձնաժողովի արձանագրությունները

Ավագ Ա. Հարությունյան
Հայաստանի առաջին Հանրապետության շրջանում ՀՅ Դաշնակցության գործունեությունը լուսաբանող պատմական վավերագրերի կարևոր բաժինն են կազմում 1919 թ. սեպտեմբեր-հոկտեմբերին կայացած կուսակցության 9-րդ Ընդհանուր ժողովում ընտրված ՀՅԴ Դատական մարմինների աշխատանքներին վերաբերող փաստաթղթերը:

Ալա  Ա.  Խառատյան
Հայ մշակույթի գործիչների վերաբերյալ ֆիլմերի շարքում իր տեսակով առանձնանում է Սլավի – Ավիկ Հարությունյանի հեղինակած ֆիլմը2, որն ըստ էության Մաթևոսյան – մտածողի կերպարի մեկնաբա նության յուրօրինակ ձև է: Այստեղ ամենակարևորն ու հետաքրքիրը հենց մտահղացումն է` փաստագրական ֆիլմ մշակութային մեծության մասին ձևաչափով։ Այն արդեն շատ բան է նշանակում` կապված կառուց վածքաբովանդակային շերտերի հետ և բանալի է դրանք մեկնելու համար: ֆիլմի յուրօրինակ ու ամբողջական կառույցում բազմաթիվ տարրերի առկայությունը մի սեմիոսֆերա է ստեղծել: Արդյունքում ունենք բարդ տեքստ, որը կարող ենք անվանել հիպերտեքստ, քանզի վերջինս իր հերթին բաղկացած է մի քանի ինտեքստերից, որոնք կապված են ներքին հարաբերություններով ու ինտերտեքստուալությամբ:

Հայկ Ա. Համբարձումյան
2012-ին հրատարակված այս ուշագրավ ժողովածուն1 ընդգրկում է վաստակաշատ գրականագետ Ժենյա Քալանթարյանի տար բեր տարիների անդրադարձները մեծ բանաստեղծի ստեղծագործության շրջափուլերին, առան ձին քերթվածներին և գրական հիմնախնդիրներին: Ժո ղո վածուի մեջ ներառված հոդվածները դասավորված են ոչ թե իրենց ստեղծ ման շարակարգությամբ, այլ Եղիշե Չարենցի ստեղ ծա գործու թյուն- ների ժամանակա գրությամբ, ինչն ապահովում է չարենցյ ան ներ քին ժամանակի ընկալման որոշակի ընթացքն ու ամբողջականությունը` ընդգծելով գրականագիտական ուսումնասիրության համար ե լա կե տա յին` գրող-ժամանակ հարաբերությունը: