Author Archives: Admin

Գագիկ Ս. Գալստյան
Մարդկությունն այսօր` առկա ֆինանսատնտեսական ճգնաժամի ներ գործությամբ, տնտեսական հոռետեսության նոր դրսևորումներ է վերապրում: Համընդհանուր է մտայնությունը, որ տնտեսության անխափան առաջընթացի ժամանակաշրջանն ավարտվել է, և որ բարեկեցության աննախադեպ աճն այլևս պատմություն է: Իհարկե, խոսքը վերաբերում է զարգացած հասարակություններին, որոնք մեր կարգի երկրների համար տնտեսական վերափոխումների փարոս են ծառայում:

Հայ մտքի պատմության ուսումնասիրության խնդիրը մեզանում այսօր հայտնվել է կրկնակի փակուղու մեջ, որը յուրահատուկ «մութ թունել» է հիշեցնում. այն մի կողմից՝ դեռևս շատ հեռու է համաշխարհային պատմագիտության մեջ հաստատված ինտելեկտուալ պատմության գիտական չափորոշիչներից, մյուս կողմից՝ շարունակում է անհաղորդ մնալ ազգային մտքի հետազոտության ավանդույթներին։

Նոր քննական լույսի ներքո

Աշոտ Ն. Հայրունի
Գերմանացի մեծանուն հրապարակախոս, գիտնական, հասարակական-քաղաքական գործիչ, ճանապարհորդ եւ լրագրող դր. Պաուլ Ռոհրբախի կյանքը, գործունեությունն ու գրական ժառանգությունը բազմաթիվ մենագրությունների եւ հոդվածների նյութ է դարձել: Մինչ օրս իր ժողովրդականությունը չկորցրած այս ինքնատիպ մտածողի եւ վառ անհատականության մասին Գերմանիայում ներկայումս նույնպես ուսումնասիրություններ են լույս տեսնում:

Ազգերի լիգայի արխիվի (Ժնեւ, Շվեյցարիա) փաստաթղթերում

Էդիտա Գ. Գզոյան
Ղարաբաղյան հիմնահարցը՝ որպես Առաջին համաշխարհային պատերազմից սկիզբ առած ապագաղութայնացման գործընթացների հետևանք, միջազգային ասպարեզում հայտնվեց 1918 թվականին՝ «Ադրբեջանական Դեմոկրատական Հանրապետություն» շինծու անվանումով պետության ստեղծման հետ միասին:

Հիմնուած հաղորդագրութիւնների վրայ

Խաչիկ Դանիէլեանց, Դավիթ Դավթեան
Անվանի պատմաբան-բանասեր Մորուս Հասրաթյանը (1902-1979) տասնամյակներշ արունակ իր անձնական արխիվում խնամքով պահպանել է «Արևիքի գոյեամարտը: Հիմնուած հաղորդագրութիւնների վրայ» ձեռագիր փաստաթուղթը, որը վերջերս մեզ է տրամադրել նրա որդին՝ ՀՀ ԳԱԱ Արվեստի ինստիտուտի ճարտարապետության վաժնի վարիչ Մուրադ Հասրաթյանը:

Անտիպ նամակներ ՀՀ Գրականության եւ արվեստի թանգարանի արխիվից

Հովիկ Բ. Գրիգորյան
Դեռևս 1890-ականների վերջերից ՀՅԴ հիմնադիր ու առաջնորդ Քրիստափոր Միքայելյանի և բանաստեղծ Ավետիք Իսահակյանի միջև հաստատվել են մտերիմ ու ջերմ հարաբերություններ, որոնք ազատագրական պայքարի բովում աստիճնաբար վերածվել են գաղափարակից ընկերների փոխադարձ հարգանքի ու անկեղծ բարեկամության:

Արարատ Մ. Հակոբյան
Ընթերցողի սեղանին է պրոֆեսորշ միջազգայնագետ Գ. Պետրոսյանի մենագրությունը, որում ամփոփված է Հայաստանի Հանրապետության և ՌՈւսաստանի հարաբերությունների պատմությունը՝ 1918 փ. մայիսից 1920 թ. ապրիլ ընկած ժամանակահատվածում: ՆԱխապետս մենագրությունը լույս է տեսել հայերեն, սակայն ռուսերենով հրատարակության փաստն արժանի է ավելի մեծ ուշադրության:

Ռազմաքաղաքական դաշինքի ձեւավորման միտումներ

Լիա Ս. Էվոյան
ԽՍՀՄ փլուզումից հետո Հարավային Կովկասում աշխարհաքաղաքական զարգացումները հիմնականում ընթանում էին Արևմուտք-Ռուսաստանում պայքարի համատեքստում, ինչի արդյունքում աստիճանաբար առավել շահեկան դիրքերում հայտնվեց Ադրբեջանում և Վրաստանում իր ազդեցության լծակներն ամրապնդող Արևմուտքը:

Բաբկեն Հ. Հարությունյան
Հանճարեղ Մովես Խորենացին անմահացել է՝ սերունդների դատին ահնձնելով իր «Պատմութիւն Հայոց»-ը, որը մեզ հասած ձեռագրերում հայտնի է երեք գրքերով և ավարտվում է հեղինակի անկրկնելի «Ողբ»-ով:

Սամվել Ա. Պողոսյան
Հայ պատմագրության մեջ Սևրի պայմանագիրը լուսաբանվել է հիմնականում Արևմտյան Հայաստանին վերաբերող հոդվածների մասով, իսկ Կիլիկիայի կարգավիճակի հարցը գրեթե ամբողջությամբ մատնվել է անուշադրության: Ընդունված տեսակետ է, որ այդ պայմանագրով Կիլիկիան ամբողջությամբ զիջվել է Թուրքիային, ինչը չի համապատասխանում իրականությանը: