Ադրբեջանի կողմից Արցախի մշակութային ժառանգության ոչնչացման քաղաքականությանը

Արմինե Հ. Տիգրանյան

Ներկա հոդվածը նպատակ ունի ուսումնասիրելու միջազգային հանրության արձագանքը Արցախի մշակութային ժառանգության ոչնչացման Ադրբեջանի պետական քաղաքականությանը՝ 2020 թվականի պատերազմից հետո՝ մինչև մեր օրերը։ Այն համապարփակ վերլուծում և բովանդակային կերպով քննում է Ադրբեջանի ագրեսիվ գործողություններին անդրադարձող, դրանք դատապարտող և հայկական ժառանգության պաշտպանությանը միտված միջազգային բանաձևերը, հռչակագրերը, խորհրդարանական և դատական որոշումները՝ գնահատելով դրանց ազդեցությունն ու նշանակությունը Արցախի պատմամշակութային արժեքների պահպանման ու դրանց ոչնչացումը կանխելու գործում։

Անի Ժ. Ավետիսյան

Մատենադարանի արաբատառ ձեռագրերի հավաքածուն այսօր ընդգրկում է 2732 ձեռագիր, որոնցից մոտ 400-ը օսմաներեն են, այդ թվում՝ ութ չաղաթայերեն և մեկ լակերեն (զուգահեռ օսմաներեն): Oսմաներեն ձեռագրերը Մատենադարանի ձեռագրական ժառանգության մաս են կազմել հիմնականում Սբ. Էջմիածնի Մատենադարանի հավաքածուի, Մինսկի Վ. Ի. Լենինի անվան գրադարանի (այժմ՝ Բելառուսի ազգային գրադարան), Մոսկվայի Լազարյան ճեմարանի, Երևանի Ե. Չարենցի անվան գրականության և արվեստի թանգարանի նմուշների համալրմամբ, նաև՝ շնորհիվ անհատական նվիրատվությունների։

Մարինե Պ. Սարգսյան

Մեր նախորդ հոդվածում անդրադարձել ենք հայերեն հնատիպ գրքերի հիշատակարանների, բնագրերի հրատարակման հարցերին, որտեղ, որպես ուղեցույց ընդունելով ձեռագիր մատյանների, հիշատակարանների բնագրագիտական մշակման սկզբունքները, առաջարկել ենք դրանց տպագրության մեր տարբերակը:
Մեր թեկնածուական ատենախոսությունն առիթ տվեց զուգահեռաբար սկսելու հայերեն հնատիպ գրքերի հիշատակարանների ժողովածուի պատրաստումը՝ առաջնորդվելով հիմնականում «Հայ գիրքը» մատենագիտության առաջին հատորով։ Այստեղ առկա հիշատակարանները և նմանաբնույթ միավորները ստուգել-համեմատել ենք նկարագրությունների հիմք-գրքերի հետ։

Սերգեյ Ա. Աղաջանյան, Արսինե Ս. Աղաջանյան

Մանիպուլացիան ընդհանրապես կենդանական աշխարհին և հատկապես մարդուն բնորոշ վարքային իրողություն է՝ մշտառկա մարդու կենսագրոծունեության բոլոր ոլորտներում՝ սկսած միջանձնային հարաբերություններից և ավարտած միջպետական-քաղաքականով:

Աշխեն Դ. Ենոքյան

Հայկական զարդատարրերի ծագումն ու զարգացումը խոր արմատներ ունեն։ Դրանց վաղագույն օրինակները տեսնում ենք դեռևս հինարևելյան ժողովուրդների մշակույթում: Հետագայում քրիստոնեական արվեստ ներմուծված զարդատարրերից շատերը վերափոխվեցին և վերաիմաստավորվեցին նոր կրոնի պահանջներին համապատասխան։ Այդ շարքում հատկանշելի է սիրամարգին ներկայացնող զարդատարրը, որը բազում խորհրդանշական իմաստներով իր արտացոլումն է գտել քրիստոնեական, այդ թվում նաև՝ հայ արվեստի մի շարք բնագավառներում։

Անուշ Ա. Սաֆարյան

Խաչն ու խաչքարը, իրենց դարավոր գոյության ընթացքում կրելով պատկերագրական, թեմատիկ և բովանդակային փոփոխություններ, եղել և մնում են հայ ինքնության կարևոր խորհրդանիշներից մեկը։ Ադրբեջանական պաշտոնական քաղաքականությունը սեփական ինքնության ստեղծման ճանապարհին, որն իրականացվում էր հայկական ինքնության հաշվին և ընդդեմ դրա, հաճախ դիմում էր խաչի և խաչքարի յուրացմանը (աղվանացում, ուդիացում) և ի վերջո ոչնչացմանը։

Արևմտյան թատրոնի որոնումների համատեքստում

Լիլիթ Լ. Մանասերյան

Տարածությունը թատերական արվեստի կարևորագույն հասկացություններից է: Այն ներգործում է բեմական գործողության ընկալման վրա իր կառուցվածքով, առարկաների ծավալով և դրանց
միջև եղած հեռավորությամբ:

Որպես հասարակական գիտակցության հայելի

Լիլիթ Լ. Մանասերյան

Բեմանկարչությունը թատերական արվեստի կարևորագույն
բաղադրիչներից է, քանի որ հենց տեսողական ընկալման միջոցով
է տեղի ունենում առաջին ներգործությունը հանդիսատեսի հույզերի
վրա։ Այն ընդունված է վերլուծել թատերագիտության դիրքերից`
դիտարկելով դրա համապատասխանությունը ներկայացման գեղագիտական և գաղափարական բովանդակությանը։ Սույն հոդվածում
փորձ է արվում զուգահեռներ անցկացնելու բեմանկարչության
ոճային առանձնահատկությունների և հասարակական գիտակցության մեջ տիրող միտումների միջև։

«Ով որ լսելու ականջ ունի, թող լսի»

Դիանա Հ. Համբարձումյան

Հոդվածի առանցքում Հրանտ Մաթևոսյանի «Ես ես եմ» ժողովածուում ամփոփված երկու տասնյակից ավելի տարիների հարցազրույցների հետահայաց ուսումնասիրությունն է, որի նպատակն է քննել մեր երկրի երեկն ու այսօրը, նաև վաղը, բացբացել մեր արատները, վերլուծել մեր բացթողումները և վերականգնել մեր երբեմնի անվտանգ, բարգավաճ ու առաջադեմ իրականությունը՝ հենվելով արդեն ասված խոսքի ենթատեքստի և ուղիղ տեքստի, ինչպես նաև մեր երկրի ու աշխարհի այսօրվա ավելի լայն համատեքստի համապարփակ քննության վրա:

Պատերազմի ժամանակ մշակութային արժեքների պաշտպանության միջազգային սկզբունքների դիտանկյունից

Արմինե Հ. Տիգրանյան
2020 թ. սեպտեմբերի 27-ին պատերազմի սանձազերծումից ի վեր ադրբեջանական զինված ուժերը բացահայտ կերպով թիրախավորել են Արցախի հայկական մշակութային ժառանգությունը՝ խախտելով ոչ միայն տարբեր կոնվենցիաներով իրենց ստանձնած միջազգային պարտավորությունները, այլև պատերազմի ժամանակ պարտադիր դարձած մշակութային ժառանգության պահպանության միջազգային սովորութային նորմերը։